عوامل مؤثر در محکومیت تیم جراحی در دعاوی قصور پزشکی و کیفیت رسیدگی به این دعاوی در نظام پزشکی مشهد

تیم جراحی (مشتمل بر جراح و متخصص بیهوشی) با عنایت به ماهیت تهاجمی اقدامات پزشکی خود همواره هدف اصلی شکایات پزشکی هستند. بر این اساس آشنایی با علل طرح شکایت از سوی بیماران و نیز شناخت عوامل موثر در محکومیت تیم جراحی در دعاوی سهل انگاری پزشکی برای جراحان و متخصصین بیهوشی اهمیت خاص دارد. هدف از مطالعه اخیر تعیین عوامل خطر محکومیت تیم جراحی در شکایات پزشکی و نیز ارزیابی کیفیت رسیدگی به این شکایات در نظام پزشکی مشهد بوده است.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی ابتدا آمار شکایات ثبت شده در سازمان نظام پزشکی طی سال های 1379 تا 1383 از دفاتر سازمان استخراج گردید، سپس ضمن مطالعه آخرین یکصد پرونده مختومه شکایات از تیم جراحی، فرمی مشتمل بر اطلاعات مربوط به پزشک، بیمار، بیماری، درمان، شکایت و مرجع رسیدگی در هر مورد تکمیل گردید و سپس با نرم افزار SPSS و با کمک جداول توزیع فراوانی و آزمونهای ANOVA و T-student و Chi-square و Logistic regression مورد آنالیز آماری قرار گرفت.
از 1057 شکایت مطروحه در نظام پزشکی مشهد طی پنج سال 1379 لغایت 1383، %56 شکایات از تیم جراحی بود در حالیکه تنها %13 شکایات از سایر پزشکان بود. در یکصد پرونده بررسی شده %10 آرا صادره مبنی بر محکومیت تیم جراحی بود. در آنالیز Univariate %13 عوامل پیش بینی کننده محکومیت پزشک عبارت بودند از وقوع عارضه ناشی از سهل انگاری، اقدام درمانی زیر حد استاندارد، اشتغال در رشته بیهوشی، ارجاع پرونده از سوی مراجع حقوقی، طرح همزمان شکایت در سایر مراجع علاوه بر نظام پزشکی، بروز عارضه طی 24 ساعت اول پس از درمان، طرح شکایت ظرف 3 ماه پس از اقدام درمانی. در آنالیز Multivariate تنها دو عامل اول نقش پیش بینی کننده مستقل داشتند.
مهم ترین عوامل خطر محکومیت تیم جراحی در شکایات پزشکی عبارتند از بروز ضایعه ناشی از سهل انگاری و انجام مراقبت های پزشکی زیر حد استاندارد. بر این اساس می توان گفت سیستم رسیدگی به دعاوی پزشکی در نظام پزشکی مشهد در مقایسه با مطالعات مشابه در برخی کشورها از کفایت مناسبی برخوردار است. اثرات بازدارنده شکایات قصور پزشکی باید از طریق اصلاحاتی که میزان حساسیت و اختصاصی بودن سیستم رسیدگی را بالا ببرد، بهبود یابد.