علل گرایش و روش های پیشگیری از استعمال مواد مخدر در استان کهگیلویه و بویراحمد

سو مصرف مواد مخدر از جمله بارزترین آسیبهای اجتماعی است که نتایج و اثرات مهمی در سطح جامعه دارد، بنابراین پیشگیری از آن می تواند از عوارض آن جلوگیری نماید. در این راستا این مطالعه با هدف تعیین علل گرایش و روش های پیشگیری از استعمال مواد مخدر در جوانان و میانسالان استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت.
در این مطالعه توصیفی از کل جمعیت 65- 14سال استان کهگیلویه و بویراحمد در سال 1382 تعداد 3749 نفر به روش نمونه گیری خوشه ایو تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش؛ مشخصات دموگرافیک، علل گرایش و روش های پیشگیری از استعمال مواد مخدر بود. در ضمن روایی محتوایی پرسشنامه با نظر افراد متخصص و پایایی ان با روش دو نیمه سازی و آلفای کرونباخ 97/0 بررسی گردید و مورد تایید قرار گرفت. داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS و شاخصهای توصیفی آنالیز گردید.
در این مطالعه 1.7 درصد از نمونه مورد بررسی مواد مخدر مصرف می کنند که مصرف 9/85 درصد آنها تریاک و نحوه مصرف تریاک در 4/59 درصد انان سیخ و سنگ می باشد. در این مطالعه 4/73 درصد معتادین اعلام کرده اند که اولین تجربه آشنایی آنها با مواد مخدر از طریق دوستان بوده و 50 درصد انها مواد مخدر لازم را از طریق دوستان تهیه می کردند. در این بررسی شیوع مصرف مواد مخدر در شهرستان گچساران بیشترین (8/2 درصد) فراوانی را داشته است و همچنین شیوع مصرف مواد مخدر در گروه میانسالان نسبت به سایر گروه ها سنی نسبت بالاتری (6/2 درصد) را نشان می دهد. همچنین در این مطالعه از دیدگاه نمونه مورد بررسی مهمترین روش موثر خانواده ها برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر به ترتیب؛ نظارت بر رفتار فرزندان (6/34 درصد)، آگاهی والدین و درک متقابل از فرزندان (3/27 درصد) و ایجاد محیطی امن و آرامش بخش در خانواده (4/ 24درصد) بوده است. همچنین مهمترین روش موثر آموزشی، آموزش عمومی مردم از طریق رسانه ها (6/33 درصد) و بهترین نوع آموزش، رادیو و تلویزیون (4/45 درصد) بوده است. بر اساس نتایج این بررسی مهمترین روش موثر نظارتی، تجدید نظر در قوانین مبارزه با مواد مخدر (2/46 درصد) است. مهمترین روش تنبیهی برای معتادین و توزیع کنندگان مواد مخدر به ترتیب؛ زندانی کردن (3/39 درصد و 5/37 درصد) و اعدام (4/21 درصد و 9/32 درصد (بوده است، اما مهمترین روش برای قاچاقچیان مواد مخدر به ترتیب؛ اعدام (2/53 درصد (و زندانی کردن (1/27) مطرح شده است. در این بررسی مهمترین روش اجتماعی برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر، ایجاد مراکز تفریحی، فرهنگی، آموزشی برای گذراندن اوقات فراغت (39.7 درصد) و ایجاد فضاها و مکانهای ورزشی (4/33 درصد) و مهمترین روش موثر اقتصادی برای این امر، ایجاد فرصتهای شغلی مناسب برای افراد بیکار (9/41 درصد) و مبارزه جدی و قاطع با رشوه خواری، رابطه بازی و تبعیض در جامعه (6/33 درصد) بوده است.
نتایج نشان می دهد اولین تجربه آشنایی معتادان به مواد مخدر و چگونگی تهیه و مصرف ان از طریق دوستان بودند، از طرفی با توجه به نتایج نمی توان نسخه ای واحد را به عنوان مهمترین و موثرترین روش برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر در استان تجویز نمود. تفاوتهای فردی، راهکاری چند بعدی را طلب می کند و مشارکت خانواده، جامعه و همه دستگاه های اجرایی را طلب می کند. آموزش و آگاه سازی خانواده ها و احاد جامعه، نوعی واکسیناسیون اجتماعی است که مقاومت افراد را بالا می برد، اشتغال جوانان و رفع بیکاری، ایجاد مراکز تفریحی و ورزشی برای گذراندن اوقات فراغت آنان، هدفمندی زندگی را تبیین می کند که همه و همه در جهت جلوگیری از مصرف مواد مخدر می توانند موثر باشند.