بررسی اثر ضد درد و ضد التهاب عصاره های هگزان؛ اتیل استات و متانلی بخش های مختلف گیاه پلم (Sambucus ebulus)

در طب سنتی ایران، برگ و ریشه گیاه پلم به طور موضعی در درمان دردهای مفصلی مورد استفاده قرار می گیرد. این کار تحقیقی به منظور بررسی میزان اثر بخشی قسمت های مختلف گیاه صورت پذیرفته است.
بخش های مختلف گیاه پلم از ساری در استان مازندران جمع آوری و میوه، برگ و ریشه آن به طور جداگانه با سه نوع حلال (هگزان؛ اتیل استات و متانل) به روش خیساندن (maceration) عصاره گیری شد. اثر ضد درد و ضد التهاب عصاره ها توسط آزمون رایتینگ، صفحه داغ و آزمون القا التهاب توسط کاراژنین در موش و موش صحرایی (rat) بررسی شد.
کلیه عصاره ها اثر ضد درد و ضد التهاب از خود نشان دادند. تنها عصاره هگزانی برگ ها تا میزان 600 میلی گرم/ کیلوگرم اثر ضد التهاب از خود نشان نداد. در اکثر موارد عصاره های هگزانی به طور قابل ملاحظه ای نسبت به عصاره های متانلی دارای فعالیت ضد درد و ضد التهاب بیش تری بودند. به جز عصاره اتیل استاتی که به دلیل ایجاد درد شدید در موش، از مطالعه خذف گردید، سایر عصاره ها تا 2 گرم/کیلوگرم وزن موش به شکل داخل صفاقی، سمیتی از خود نشان ندادند.
این یافته ها صحت استفاده از اندام های هوایی و ریشه گیاه را درطب سنتی تایید نمود. این تحقیق به خصوص نشان داد که عصاره هگزانی میوه پلم حاوی ترکیبات فعال و دارای قوی ترین اثر ضد درد و ضد التهاب می باشد. آنالیز شیمی گیاهی، بررسی مکانیسم اثر و بخش های مسوول ایجاد درد در فاز اتیل استات نیازمند انجام پژوهش های بعدی در این زمینه می باشد.