بررسی میزان تاثیر مشاوره تنظیم خانواده بر آگاهی، نگرش و رفتار والدین دارای فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور مراجعه کننده به بیمارستان علی اصغر (ع) زاهدان در پیشگیری از گسترش تالاسمی

6-10 درصد ساکنین استان سیستان و بلوچستان ناقلین بیماری تالاسمی می باشند. از طرف دیگر این استان با میزان باروری عمومی (GFR) معادل 113 در هزار دارای بالاترین میزان باروری عمومی در کشور می باشد که این میزان در سال 1378 در خانواده های بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور 155.68 در هزار بوده است. به عبارتی خانواده بیماران تالاسمی یکی از منابع عمده گسترش تالاسمی در این استان می باشد. وجود این وضعیت ضمن افزایش تعداد مبتلایان به تالاسمی ماژور در استان و نسبت به سایر استانهای کشور، موجب افزایش بیش از پیش هزینه های اجتماعی و اقتصادی سالانه این استان محروم می گردد. هدف از مطالعه مداخله ای حاضر، ارزیابی تاثیر مشاوره تنظیم خانواده در پیشگیری از تولد نوزاد جدید مبتلا به تالاسمی ماژور در خانواده این بیماران می باشد.
بر این اساس با هدف پیشگیری از تولد بیمار جدید در خانواده های بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور و با توجه به اینکه مشاوره تنظیم خانواده بر روی این والدین قبلا انجام نشده بوده طرح مداخله ای ارزیابی تاثیر مشاوره استاندارد تنظیم خانواده، بر آگاهی، نگرش و عملکرد والدین بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور در تنها مرکز تخصصی ارایه دهنده خدمت به این بیماران در سطح استان (بیمارستان اطفال حضرت علی اصغر (ع) زاهدان) با انجام حداقل 7 جلسه مشاوره با حداقل یکی از والدین، در 167 خانواده دارای بیمار تالاسمی ماژور، در طی یکسال 1378 - 79 و نیز انجام دو نوبت ارزیابی، آگاهی، نگرش و رفتار والدین در خصوص کنترل موالید (ابتدا و انتهای طرح) به مرحله اجرا درآمد.
مهمترین نتایج طرح کاهش چشمگیر میزان باروری عمومی در خانواده های تالاسمیک از 155.68 در هزار در سال (قبل از طرح) به 47.9 در هزار در سال (پس از طرح) بوده است. در سال قبل از اجرای طرح 43.3 درصد بارداری ها ناخواسته بوده و در سال اجرای طرح هیچ بارداری ناخواسته ای به وقوع نپیوسته است. همچنین با انجام مشاوره تنظیم خانواده در طی طرح از اهمیت و تاثیر تحصیلات و مذهب بر آگاهی، نگرش و عملکرد والدین در خصوص کنترل موالید بشدت کاسته شد (p=0.01) در طول مطالعه هشت مورد زایمان خواسته شده وجود داشت.
بر اساس یافته ها و با توجه به تاثیر مشاوره استاندارد تنظیم خانواده و در مقایسه با هزینه سرانه هر بیمار تالاسمی جدید در سال، گسترش این امر در درمانگاه های تالاسمی سراسر کشور بویژه در مناطق محروم علیرغم سطح پایین تحصیلات و مذاهب مختلف بسیار موثر بوده و توصیه می گردد. همچنین با توجه به وقوع بارداری های خواسته در خانواده های بیمار تالاسمیک، گسترش مراکز تشخیص قبل از تولد بیماران جدید ضروری به نظر می رسد.