معرفی یک کانون آندمیک جدید لیشمانیوز احشایی (کالاآزار) در جنوب ایران

لیشمانیوز احشایی (کالا آزار) در بعضی از مناطق ایران به صورت آندمیک مشاهده می شود. در ایران تیپ مدیترانه ای بیماری وجود دارد که عامل آن لیشمانیا اینفانتوم بوده و مخازن اصلی آن را سگ و سگ سانان تشکیل می دهند. اخیرا مواردی از بیماری در منطقه نور آباد ممسنی – واقع در شمال غربی استان فارس – گزارش شده که جهت بررسی بیشتر، این مطالعه بر روی انسان و مخازن حیوانی بیماری صورت گرفت.

در این مطالعه که به روش توصیفی – مقطعی در سال 1384 انجام شده است، تمامی کودکان کمتر از ده سال و 10 درصد از بالغین به روش نمونه گیری سیستماتیک و 20 درصد سگ های صاحبدار منطقه به صورت تصادفی انتخاب شدند. در این بررسی 321 نمونه پلاسمای انسانی و 19 نمونه پلاسمای سگ مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه های سرم انسان با روش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم و نمونه های خون و سرم سگ به ترتیب با روش های واکنش زنجیره ای پلی مراز و آگلوتیناسیون مستقیم مورد آزمایش قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده در فرم اطلاعات ثبت گردید و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS و شاخص های توصیفی و آزمون مجذور کای بررسی گردید.

234 نفر (72.9 درصد) از نمونه ها، کودکان ده سال و پایین تر و 87 نفر (27.1 درصد) افراد ده سال به بالا بودند. 139 نفر (43.3 درصد) مونث و 182 نفر (56.7 درصد) مذکر بودند. از مجموع نمونه های انسانی 1.86 درصد دارای آنتی بادی اختصاصی ضد لیشمانیا با عیار برابر 1:3200 با روش آگلوتیناسیون مستقیم بودند. 66.6 درصد موارد مثبت سرمی در گروه سنی 10-5 سال برقرارداشتند و شیوع سرمی مثبت در جنس مذکر بیشتر از جنس مونث بود که این اختلاف معنی دار بود (p<0.01). از مجموع نمونه های سگ، 5 مورد (26.3 درصد) دارای عیار برابر و یا بالاتر از 1:160 با روش آگلوتیناسیون مستقیم بودند. همچنین درخون 6 قلاده سگ (31.5 درصد) با روش واکنش زنجیره ای پلی مراز دی ان آکینتوپلاست لیشمانیا اینفانتوم شناسایی شد که هیچ یک از آنها دارای تیتر سرمی مثبت نبودند که نشان دهنده ابتلا به فرم بدون علامت بیماری می باشد.

با توجه به آلودگی بسیار بالای سگ های منطقه از نظر سرولوژی، می توان گفت که سگ به عنوان یکی از مخازن آلودگی برای انسان در منطقه به شمار می رود و از طرفی با توجه به وقوع پی در پی موارد انسانی بیماری، می توان چنین نتیجه گیری کرد که این بیماری در روستاهای بخش ماهور میلاتی نورآباد که غالبا از عشایر هستند به صورت آندمیک وجود دارد. به نظر می رسد که روش واکنش زنجیره ای پلی مراز روش مطلوبی برای غربالگری اولیه نمونه های خون سگ و یافتن موارد بدون علایم بیماری به خصوص در مناطق آندمیک می باشد.