بررسی نتایج برآورد رسوب با استفاده از مدل اصلاح شده PSIAC (مطالعه موردی حوزه آبخیز نوژیان)

بر اساس نتایج حاصل از پژوهش های انجام شده در ایران، مدل PSIAC اصلاح شده از جمله مدل های برآورد تولید رسوب به شمار می آید که در ارزیابی فرسایش و رسوب حوزه های فاقد آمار و اطلاعات از دقت نسبتا خوبی برخوردار است. با توجه به نتایج به دست آمده، از این مدل بیشتر از دیگر مدل ها برای مطالعه و بررسی فرسایش خاک و تولید رسوب در طرح های منابع طبیعی و آبخیزداری استفاده شده است. در این پژوهش، برآورد فرسایش و رسوب حوزه آبخیز نوژیان با استفاده از مدل PSIAC اصلاح شده و با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. برای اجرای مدل MPSIAC با به کارگیری اصول و مفاهیم همگنی واحدهای کاری، حوزه آبخیز مورد مطالعه به 527 واحد کاری همگن تفکیک شده سپس با بررسی هر یک از عوامل نه گانه مدل اقدام به برآورد فرسایش و تولید رسوب در آنها شده است. نتیجه به دست آمده نشانگر این است که میزان رسوب برآورد شده با استفاده از مدل MPSIAC حدود 489372 تن در سال می باشد. با توجه به اینکه میزان رسوب اندازه گیری شده در ایستگاه رسوب سنجی معادل 812410 تن در سال است، بین مقدار رسوب برآورد شده با استفاده از مدل و میزان رسوب اندازه گیری شده اختلاف فاحشی معادل 323038 تن در سال وجود دارد. اختلاف موجود بیانگر این واقعیت است که از یک سو نمی توان با اطمینان لازم از این مدل هم چنانکه در اغلب طرح های مطالعاتی- اجرایی آبخیزداری استفاده شده بهره گیری نمود و از سوی دیگر باید برای اختلاف فاحش به دست آمده دلایل منطقی وجود داشته باشد. بررسی دلایل اختلاف در برآورد تولید رسوب نشان داده است که منشا اصلی، در نارسایی و عدم کفایت جداول پایه و روش تعیین امتیاز هر یک از عوامل لحاظ شده در مدل است که نمی تواند پاسخگوی کلیه شرایط و وضعیت حاکم بر منطقه مورد مطالعه باشد. از این رو ضرورت دارد پیش از آنکه با اطمینان اقدام به رد یا قبول نتیجه حاصل از به کارگیری این مدل نمود، در آبخیزهای معرف کشور کالیبره کردن مدل در تطبیق کامل با شیوه های ابداع آن مد نظر قرار گرفته سپس اقدام به واسنجی آن نمود.