تاثیر فنتانیل و اپی نفرین به تنهایی و با هم به همراه لیدوکائین بر مدت زمان بلوک حسی و حرکتی و تغییرات همودینامیک در بی هوشی نخاعی

بی هوشی نخاعی به دلیل راحتی تکنیک و نیاز به میزان کم داروی بیحسی موضعی و عوارض نسبتا کمتر در مقایسه با بیهوشی عمومی در بین متخصصین بیهوشی از مقبولیت زیادی برخوردار است. لیدوکائین بطور وسیعی در این روش بکار می رود و مسلما افزایش طول مدت بی دردی آن در طی عمل جراحی می تواند بر مقبولیت این روش بیفزاید. امروزه اپی نفرین و فنتانیل به طور وسیعی جهت بهبود کیفیت بلوک و افزایش زمان بلوک بی هوشی نخاعی استفاده می شوند و از آنجا که مقایسه ای بین این دو دارو صورت نگرفته است، مطالعه حاضر با هدف بررسی مدت زمان بلوک حسی و حرکتی ناشی از تزریق این دو دارو با هم و به تنهایی به همراه لیدوکائین انجام گرفت.
این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی دو سویه کور انجام شده است. سه گروه 20 نفری از بیماران کاندید عمل جراحی قسمت تحتانی شکم به طور تصادفی انتخاب و تحت بی هوشی نخاعی به ترتیب با مخلوط 50 میلی گرم لیدوکائین+0.2 میلی گرم اپی نفرین ''(گروه اول)، 50 میلی گرم لیدوکائین+20 میکروگرم فنتانیل+0.2 میلی گرم اپی نفرین (گروه دوم) و 50 میلی گرم لیدوکائین+20 میکروگرم فنتانیل (گروه سوم) قرار گرفتند. سپس بیماران از نظر طول مدت بلوک حسی و حرکتی و تغییرات همودینامیک مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از آزمون های آماری کای دو و ANOVA مقایسه گردیدند.
توزیع فراوانی از نظر جنس و میانگین سنی در هر سه گروه یکسان بود (p>0.05). میانگین طول مدت بلوک حسی در گروه اول 19.02±130.25 دقیقه، در گروه دوم 32.7±133 دقیقه و در گروه سوم 14.58±116 دقیقه بود که تفاوت معنی دار آماری بین سه گروه وجود نداشت. میانگین طول مدت بلوک حرکتی در گروه اول 14.63±120.95 دقیقه و در گروه دوم 25.74±118.75 دقیقه و در گروه سوم 18.23±107 دقیقه بود که تفاوت معنی دار آماری بین سه گروه وجود نداشت و همچنین تغییرات همودینامیک در هر سه گروه اختلاف معنی داری با هم نداشتند.
نتایج این مطالعه نشان داد که افزودن ترکیب دارویی 20 میکروگرم فنتانیل و 0.2 میلی گرم اپی نفرین به داروی بی حسی موضعی لیدوکائین طول مدت بلوک حسی و حرکتی و تغییرات همودینامیک را نسبت به هر یک از دو داروی فوق به تنهایی تغییر نمی دهد و در نتیجه نیازی به استفاده هم زمان از دو دارو نیست. لذا مطالعات تکمیلی با دوزهای متفاوتی از داروهای فوق پیشنهاد می گردد.