علم حضوری (ویژگی ها، اقسام و گستره)

علم حضوری ویژگی های بسیاری دارد که آن را از علم حصولی متمایز میسازد. در میان انبوه ویژگی ها، تنها برخی از آنها، همچون خطاناپذیری، امری معرفتشناختی است، اما عمده آنها وجودشناختیاند. برای اینکه این ویژگی ها را تمییز دهیم و ویژگی های معرفتشناختی آنها را از وجودشناختی تفکیک کنیم، لازم است نگاهی گذرا به این ویژگی ها داشته باشیم.
در این مقاله، پس از تقسیمات علم حضوری، بدین نتیجه رهنمون میشویم که قلمرو علم حضوری گسترده است و موارد بسیاری را دربر میگیرد. از عصر شیخ اشراق تاکنون، نمونه های بسیاری ذکر شده که درخور توجه و بررسی است. سپس، مکاشفه یا تجربه عرفانی نیز با علم حضوری بررسی کردهایم. در ادامه، به این مسئله پرداختهایم که آیا معرفتهایی که از راه مکاشفه و تجربه عرفانی حاصل میشوند، حضوریاند یا حصولی، یا برخی حضوری است و برخی دیگر حصولی؟