مقایسه تغییرات کمی و کیفی روغن اسانسی گیاه Prangos ferulacea Lindl در مراحل مختلف رشد

جاشیر (Prangos ferulacea Lindl.) گیاهی است پایا، بلند و معطر متعلق به تیره چتریان که دارای ارزش علوفه ای زیادی است و در پزشکی سنتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. بخشهای هوایی گیاه مذکور از ارتفاعات شمال غرب شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه اسانس گیری از آن با روش تقطیر با آب صورت گرفت. نتایج بررسی های کمی در این مورد نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در مرحله قبل از گلدهی (2.1%) و کمترین میزان اسانس مربوطه به مرحله میوه دهی (1.2%) می باشد. شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنجی جرمی (GC/MS) انجام شد. نتایج نشان داد که ترکیبهای اصلی اسانس این گیاه در هر سه مرحله ترکیبهای مونوترپنی به ویژه آلفا و بتا- پینن می باشند، به طوری که این دو ترکیب در اسانس بیش از 65 درصد از حجم اسانس را تشکیل می دهند. از ترکیبهای مهم دیگر این اسانس آلفا- ترپینولن می باشد. از تغییرات کیفی قابل مشاهده در مراحل رشد و نموی این گیاه می توان به بالا بودن درصد آلفا و بتا- پینن در مرحله قبل از گلدهی نسبت به مراحل رشد بعدی گیاه اشاره کرد. از طرف دیگر بتا- کاریوفیلن فقط در مرحله میوه دهی و آلفا- فلاندرن و گاما- ترپینن در مراحل گلدهی و میوه دهی مشاهده می شوند.