مطالعه بنتونیتها و زئولیتهای منطقه معلمان (جنوب دامغان) با نگاهی به کانسار بنتونیت سوسن وار و زئولیت کندی

منطقه مورد مطالعه در محدوده معلمان، در جنوب باختر چارگوش ترود، در طول جغرافیایی 54o 30'' تا 54o 39'' خاوری و عرض 35o 18'' تا 35o 21'' شمالی و از نظر تقسیم بندی ساختاری – رسوبی، در محدوده گودالها قرار گرفته است. در بخش شمالی این منطقه، سازند معادل کرج از روستای سون وار تا جنوب معدن کائولن گندی رخنمون خوبی دارد. از نظر سنگ شناسی، این سازند دارای شیل، مارن، ماسه سنگ، سنگ آهک، دولوستون، رادیولاریت، توفیت، زئولیت و بنتونیت بوده و سن سازند آن در این منطقه، لوتسین (ائوسن میانی) است. مطالعات بر روی انواع، ترکیب، و محیط تشکیل لایه های بنتونیتی و زئولیتی کانسار بنتونیت سوسن وار و زئولیت گندی انجام شده است. با توجه به بررسی های به عمل آمده و نتایج حاصل، شیشه آتشفشانی (و شاردهای) به وجود آورنده بنتونیتها و زئولیتها، اسیدی (ریولیتی تا داسیتی) و سری ماگمایی تشکیل دهنده آنها قلیایی است. تبدیل شیشه به بنتونیت و زئولیت، در شرایط دیاژنزی، در یک محیط کم ژرفای دریایی، مانند لاگون رخ داده است. در طی دیاژنز، بنتونیتها منیزیم و کلسیم و زئولیتها سدیم و پتاسیم بیشتری جذب کرده اند. نوع رس بنتونیتها، اسمکتیت (بدلیت) و از نوع وایومینگ، و نوع زئولیتها، کلینوپتیلولیت سدیم دار است.