بررسی وضعیت تغذیه ای و برخی عوامل مرتبط با آن در کودکان پیش دبستانی 6 تا 59 ماهه در مناطق آسیب دیده از زلزله شهرستان بم

عوامل بسیاری، از جمله حوادث طبیعی می توانند زنجیره غذایی و در نتیجه، وضعیت تغذیه ای را تحت تاثیر قرار دهند. این بررسی به دنبال زلزله شدید دی ماه 1382 در شهر بم و حومه با توجه به در دست نبودن اطلاعات مستقیم از وضعیت تغذیه ای کودکان در این منطقه، با هدف تعیین شیوع سوء تغذیه و برخی عوامل موثر بر آن در کودکان 6 تا 59 ماهه ساکن بم و روستاهای حومه انجام گرفته است تا مبنایی برای برنامه ریزی های بعدی باشد.

بررسی در آذر 1383 در شهر بم، بروات و روستاهای زلزله زده اطراف، روی 500 کودک 6 تا 59 ماهه صورت گرفت. وزن و قد کودکان و مراقبان آنها اندازه گیری و نمایه های وزن برای قد و سن و قد برای سن کودکان بر اساس امتیاز Z و نمایه توده بدن برای مادران محاسبه شد. اطلاعات مربوط به ویژگی های فردی کودکان و مراقبان آنها، الگوهای غذایی کودکان، وضعیت اقتصادی– اجتماعی خانوارها، دسترسی خانوارها به مراقبت های بهداشتی و آب آشامیدنی بهداشتی و بهداشت محیط زندگی با تکمیل یک پرسشنامه از طریق مصاحبه، گردآوری شد.

میزان شیوع کم وزنی، کوتاه قدی و لاغری متوسط و شدید (<-2SD در مقایسه با NCHS 1978) در کودکان مورد مطالعه به ترتیب 15.2، 8.9 و 5.6 درصد بود. شیوع لاغری در کودکان 6 تا 24 ماهه، بیش از کودکان بزرگتر (P=0.005) و میزان شیوع کوتاه قدی در کودکان 24 ماهه و بزرگتر، بیشتر (P=0.007) بود. کودکانی که با وزن کم متولد شده بودند (LBW)، به ترتیب 7.5 برابر بیشتر در معرض خطر لاغری (OR=7.5 و P=0.001) و 4.45 برابر، بیشتر در معرض کم وزنی (OR=4.45 و P<0.001) بودند. کودکانی که بیشتر از 18 ماه با شیر مادر، تغذیه شده بودند، 2.09 برابر بیشتر از کودکان دیگر در معرض کوتاه قدی قرار داشتند (OR=2.09 و P=0.023).

یافته ها نشان می دهند که مشکل اصلی تغذیه ای در این مناطق، کم وزنی متوسط یا شدید و پس از آن، کوتاه قدی است. وضعیت تغذیه ای در کودکان منطقه آسیب دیده، نسبت به کودکان استان کرمان و برخی از شهرستان های این استان بهتر بود. رسیدگی به وضعیت تغذیه ای و عادات غذایی زنان در دوران بارداری و مداخله به منظور کاهش خطر تولد با وزن کم و بهبود عادات غذایی کودکان 6 تا 59 ماهه اعم از الگوی مناسب تغذیه با شیر مادر و سایر عادات مرتبط با سن، ضمانت مناسبی برای مواجهه بهتر گروه های آسیب پذیر در بلایای طبیعی یا ساخته انسان خواهد بود.