بررسی تاثیر دو دوز ویتامینC برغلضت سرمی مس و فعالیت آنزیم سرولوپلاسمین در مردان سالم

مقایسه و مطرح بودن بحث مگادوزهای اسید آسکوربیک و آثار مفید آن در پیشگیری از بروز و درمان بعضی از بیماری ها و همچنین در دسترس بودن این ویتامین در مقادیر زیاد و ارزان، سبب استفاده بی رویه از این ویتامین شده است. اما در عین حال، نگرانی هایی در مورد برخی اثرات سوء این ویتامین نیز وجود دارد. این تحقیق به منظور تعیین تاثیر دو دوز اسید آسکوربیک بر غلظت سرمی مس و فعالیت آنزیم سرولوپلاسمین در مردان سالم انجام گرفت.
پژوهش حاضر با روش کارآزمایی بالینی دوسوکور در سال 1378 در انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور، روی 36 داوطلب سالم غیرسیگاری با میانگین سنی 22±3 سال و ساکن در خوابگاه به مدت شش هفته صورت پذیرفت. داوطلبان به طور تصادفی به سه گروه با دریافت روزانه دوز 500 میلی گرم (1) و 1000 میلی گرم (2) اسید آسکوربیک و گروه کنترل (3) تقسیم شدند. نمونه های خون ناشتا قبل از شروع و پایان دوره مطالعه، جمع آوری شد. میزان غلظت مس سرم با دستگاه جذب اتمی، فعالیت آنزیم سرولوپلاسمین سرم و اسید آسکوربیک خون با روش کلریمتری اندازه گیری شد. الگوی مصرف روزانه مواد غذایی از طریق پرسشنامه 24 ساعت یاد آمد خوراک برای یک روز در شروع و پایان مطالعه ثبت و ارزیابی شد. داده ها با استفاده از آزمون های ویلکاکسون و کروسکال والیس تجزیه و تحلیل شدند.
میانگین سطح اسید آسکوربیک خون در شروع مطالعه در گروه های 3، 2 و 1 به ترتیب 0.75±0.24، 0.74±0.22 و 0.73±0.17 میلی گرم در دسی لیتر بود. افزایش مشاهده شده در پایان مطالعه در گروه های فوق به ترتیب (P=0.04) 23، (P=0.001) 76 و (P=0.001) 67 درصد بود که از نظر آماری، معنی دار بود. میانگین فعالیت آنزیمی سرولوپلاسمین در شروع مطالعه در گروه های 3، 2 و 1 به ترتیب 1.10±4.83، 21.04±1.98 و 20.69±2.13 میلی گرم در دسی لیتر بود که کاهش مشاهده شده در گروه 1000 میلی گرم اسید آسکوربیک (P=0.001) 17 درصد و معنی دار بود. میانگین غلظت مس سرم در شروع مطالعه در گروه های 3، 2 و 1 به ترتیب 88.25±15.26، 78.04±8.14 و 86.04±16.83 میکروگرم در دسی لیتر بود و کاهش مشاهده شده در هر سه گروه در هفته ششم از لحاظ آماری، معنی دار نبود.
دریافت اسید آسکوربیک سبب کاهش معنی دار فعالیت آنزیمی سرولوپلاسمین شد که این کاهش، وابسته به دوز بود. بنابراین، با اطلاعات موجود نمی توان این ویتامین را در دوزهای 1000 و 500 میلی گرم توصیه کرد. انجام تحقیقات بیشتر، ضروری به نظر می رسد.