بررسی نظرات دانشجویان پزشکی در مورد علل انتخاب رشته پزشکی و شناخت از آینده شغلی در دانشکده پزشکی دانشگاهتهران: برخورد دو رویکرد کمی و کیفی

به نظر می رسد انتخاب رشته پزشکی در بسیاری از داوطلبین تحت تاثیر فشارهای اطرافیان و کمتر از روی شناخت و علاقه به این رشته صورت می گیرد.
این مطالعه با هدف تعیین وضعیت پذیرش دانشجوی پزشکی از نظر علل انتخاب رشته پزشکی و نیز شناخت آنان از آینده شغلی پزشکان بوده است. این بررسی با رویکرد کیفی و کمی صورت گرفته است تا بتوان نتایج این دو را با هم قیاس کرد.
بخش کیفی مطالعه شامل دو بحث متمرکز گروهی در کارورزان و یک بحث متمرکز گروهی در دانشجویان سال اول پزشکی بود. در بخش کمی علل انتخاب رشته پزشکی مورد بررسی قرار گرفته و طی آن میزان شناخت دانشجویان و متقاضیان رشته پزشکی از آینده شغلی یک پزشک تعیین شده است. 33 نفر از دانشجویان پزشکی سال اول، 107 نفر از دانشجویان سال ششم در دوره کارورزی و 88 نفر از متقاضیان رشته پزشکی پس از آزمون ورودی پزشکی با استفاده از نمونه گیری آسان و پی در پی، پرسشنامه مطالعه کمی را تکمیل نمودند.
در بخش کیفی همه توافق داشتند که خود فرد خیلی در این مورد تصمیم گیرنده نیست و تقریبا همه دانشجویان، منزلت پزشک در جامعه و مورد توجه بودن رشته پزشکی را دلایل اصلی انتخاب رشته پزشکی عنوان کردند. در بخش کمی مطالعه، علاقه علمی در 42 درصد، نقش پزشک در ارتقای سلامت مردم در 21 درصد، درآمد مالی در 14.3 درصد، منزلت پزشک در جامعه در 13 درصد و فشار اطرافیان در 1 درصد موارد، اولین علت انتخاب رشته پزشکی ذکر شده است. در مقابل، شرکت کنندگان در بخش کیفی مطالعه، وضعیت شغلی پزشکان عمومی را مناسب نمی دانستند و برخی از آنان امکان ادامه تحصیل در رشته پزشکی را مشکل تر از سایر رشته ها ذکر می کردند. شرکت کنندگان آینده شغلی پزشکان عمومی را در مقایسه با سایر رشته ها ناعادلانه تلقی نموده و برخی از آنان ادامه تحصیل در رشته پزشکی را مشکل تر از سایر رشته ها ارزیابی کردند. از طرفی در بخش کمی مطالعه مشخص شد با بالاتر رفتن سن شرکت کنندگان، ارزیابی آنان از آینده شغلی پزشکی به صورت معنی داری تغییر می کند، به این صورت که با بالاتر رفتن سن امکان ادامه تحصیل و یافتن شغل با درآمد مناسب و در مکان مناسب مشکل تر از سایر رشته ها تعیین شد.
نتایج این مطالعه نشانگر آن است که شناخت بسیاری از دانشجویان به هنگام انتخاب رشته پزشکی ناکامل است و تحت تاثیر عواملی چون فشار اطرافیان یا مقام و منزلت پزشکی در جامعه می باشد. این موارد هر چند در بخش کمی مطالعه آشکار نبودند ولی در بخش کیفی، تمام شرکت کنندگان بر آنها تاکید داشتند. این موضوع نشانگر اهمیت مطالعات کیفی با مطالعاتی است که از ترکیب توام روش های کمی و کیفی استفاده می کنند. از طرفی به نظر می رسد با بالا رفتن سن، دانشجویان شناخت کامل تری نسبت به آینده شغلی پیدا می کنند. بر اساس نتایج مطالعه، پیشنهاد می گردد، اصلاح روند گزینش دانشجو به شکلی باشد که تنها به معیارهای علمی اکتفا نگردد و خصوصیات فراشناختی مناسب برای دانشجویان نیز به عنوان راه حل این موضوع مدنظر قرار گیرد.