بررسی وضعیت جمع آوری و دفع بهداشتی زباله در یگان های صعود کننده به قله سبلان

جمع آوری و دفع بهداشتی زباله همواره یکی از مشکلات جوامع بشری بوده است. در محیط های طبیعی و کوهستان، به دلیل ویژگی های این مناطق که به عنوان مکانی برای ورزش کوهنوردی و نیز تفریح مردم و همچنین موقعیت توریستی آنها مورد علاقه بسیاری از افراد است. بنابراین، جمع آوری و دفع بهداشتی زباله می بایست مورد توجه بیشتر قرار گیرد. با توجه به این که جمع زیادی از نیروهای نظامی، طی یک عملیات مانور به قله سبلان صعود کردند، این مطالعه به منظور بررسی وضعیت زباله در آن منطقه طراحی و اجرا شد.
در این تحقیق با حضور در محل و توزیع 205 پرسشنامه به صورت تصادفی و تکمیل آن اطلاعات نظر سنجی جمع آوری گردید. به علاوه، کیسه زباله در اختیار همه افراد قرار داده و از افراد خواسته شد تا نسبت به جمع آوری زباله های شخصی اقدام نمایند. در مسیر برگشت، زباله ها در مکان مشخص شده جمع آوری شدند. پرسشنامه های تکمیل شده با استفاده از نرم افزار SPSS آنالیز شدند. همچنین نمونه گیری از زباله های تولیدی، تفکیک، آنالیز و توزین آنها در محل صورت گرفت.
نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان می دهد، سرانه زباله در اردوی سه روزه نیروهای بسیجی و سپاهی جهت صعود به قله سبلان، 485 گرم به ازای هر نفر در روز می باشد که شامل 6/18 درصد قوطی کنسرو، 3/9 درصد ظروف یک بار مصرف، 6/53 درصد کارتن و مقوا، 5/16 درصد نان خشک و 2 درصد مواد فسادپذیر تعیین گردید. همچنین بر اساس تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها، میانگین سابقه عضویت در بسیج و سپاه، سابقه کوهنوردی و سن به ترتیب 47/13، 87/5 و 93/33 به دست آمد.
بحث: یافته های این مطالعه نشان می دهد وضعیت جمع آوری و دفع بهداشتی زباله در این اردو نامطلوب می باشد و از مجموع پرسشنامه های تکمیل شده 94 درصد به اهمیت و ضرورت دفع بهداشتی زباله تاکید نموده اند. همچنین، در پاسخ به سؤال راه حل کاهش تولید زباله در کوهستان و تجمعات نظامی، آموزش به کوهنوردان، استفاده از مواد غذایی کم حجم و پرانرژی و ملزم نمودن افراد به جمع آوری و تحویل زباله در مکان مشخص به عنوان راه حل های مناسب معرفی شده است. همچنین، بر اساس یافته های این تحقیق میزان آشنایی افراد با نحوه جمع آوری و دفع بهداشتی زباله در کوهستان معنی دار بوده و هر چه سابقه عضویت در بسیج و سابقه کوهنوردی و سن بیشتر باشد میزان آشنایی بیشتر بود.
با توجه به نتایج این مطالعه، به نظر می رسد، اصلی ترین و اساسی ترین پارامتر در کاهش زباله در کوهستان آموزش به افراد باشد. به علاوه، استفاده از مواد غذایی که زباله کمتری را تولید می کنند و نیز در نظر گرفتن مکان های خاص جهت جمع آوری زباله در مسیر اصلی کوهستان و به کارگیری تیم بهداشت محیط در اردوهای بزرگ و سراسری می تواند، ضمن کاهش مقدار زباله ها، از آلوده شدن محیط زیست پیشگیری نماید.