بررسی باورها و آگاهی زوجین متقاضی اهدای جنین از شرایط طبی و حقوقی اهدای جنین در ایران

درمان ناباروری به وسیله های اهدای جنین، یکی از روش ها و تکنیک های کمکی تولیدمثل برای داشتن فرزند در زوج های نابارور است. در ایران نیز با اعلام مشروعیت آن توسط فقها، با تصویب قانون از سال 1382 شرایط انجام آن مهیا گردید.
اما لازمه اهدای جنین توجه به ملاحظات اخلاقی زیادی است که قانون گذار باید به صورت صریح و شفاف آن را روشن کند و راه سوء استفاده های غیراخلاقی را مسدود سازد. همچنین متقاضیان باید آگاهی بیشتری نسبت به شرایط طبی و حقوقی آن داشته باشند.
در این مطالعه توصیفی، طی 6 ماه به روش سرشماری، با 86 زوج متقاضی اهدای جنین که از طرف دادگاه خانواده به واحد پزشکی قانونی مرکز شهر تهران ارجاع شده بودند، مصاحبه شد و پرسش نامه طراحی شده پر گردید. داده های به دست آمده با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در خصوص بررسی وضعیت ناباروری در %93.9 موارد، علت ناشی از ناباروی مرد بود. در هیچ یک از زوجین، اعتیاد به مواد مخدر، ابتلا به ایدز و هپاتیت و بیماری های روانی شدید احراز نگردید. %91.5 از زوجین متقاضی، اطلاعی از زوج دهنده نداشتند و انتخاب را به عهده مرکز درمانی گذارده بودند. %70.7 از زوجین به خصوصیات اخلاقی و 72% آنها به خصوصیت ژنتیکی فرزند حاصل از اهدا، اهمیت ویژه ای می دادند. %59.8 از زوجین متقاضی در خصوص رابطه فرزند حاصل از اهدا با زوج دهنده و مشکلات مرتبط با هویت فرزند بوجود آمده فکر نکرده بودند. در مورد نحوه فاش سازی به کودک، %85.4 موارد ذکر کردند که موضوع دریافت جنین را به کودک حاصل از اهدا نخواهند گفت.
ناشناس ماندن زوج های دهنده باعث می شود که تداخلات حقوقی و عاطفی کمتری در آینده برای زوج دهنده و گیرنده ایجاد گردد. از طرفی حقوق انسانی کودکانی که از این طریق به دنیا می آیند، ایجاب می کند از نحوه تولدشان مطلع شوند. همچنین احتمال وقوع زنای با محارم بصورت غیرعمدی و آنومالی های ژنتیکی به دنبال افزایش تعداد زایمان های ناشی از ناباروری کمکی، روی هم رفته نظرات را به سمت گفتن حقیقت به فرزندان خصوصا در سنین قبل از بلوغ سوق می دهد. هر چند باید توجه داشت که این موضوع در ایران بسیار نوپا می باشد و در حال حاضر مطالعه قابل استنادی با در نظرگرفتن اختلافات فرهنگی و عقیدتی ما با سایر ممالک انجام نشده است. همچنین به نظر می رسد که اطلاعات زوجین متقاضی نسبت به مسایل طبی و حقوقی بارداری به روش دریافت جنین، به میزان کافی نباشد و ایجاد تسهیلاتی جهت اطلاع رسانی بیشتر و انجام مشاوره های تخصصی پیش از اقدام به انجام مراحل اداری و قانونی به مربوطه لازم به نظر می رسد.