بررسی احکام وضعی اهدای گامت

احکام وضعی دراهدای گامت، هر چند پیشینه زیادی ندارد، اما برخی از فقهای معاصر، بدان پرداخته و موارد آن را بر اساس دیدگاه فقهی خود بیان کرده اند. هدف از این تحقیق، تعیین رابطه حقوقی مشخص افراد با سلولهای جنسی و بررسی مقومات مفهوم پدری و مادری و دستیابی به احکام وضعی اهدای گامت در رابطه با نسب، ولایت، حضانت، نفقه، محرمیت، نکاح، ارث و عده است.
چون در هر بحث فقهی، لزوما باید متون دینی مربوط به آن از جهت سند و دلالت، بررسی گردد، لذا پایه و اساس این کار، تحقیق و تتبع در منابع و متون دینی و نیز آراء و اقوال فقهای گذشته و معاصر در خصوص تلقیح مصنوعی می باشد. در تمام صورمربوط به تلقیح، صاحب اسپرم و تخمک، یا شناخته شده هستند و یا ناشناسند که با توجه به مراتب مختلف آن، تحت یازده عنوان مورد بررسی قرار گرفته اند.
از نظر فقهی، پدر کسی است که صاحب اسپرم است. مادر نیز همان کسی است که صاحب تخمک می باشد. به همین خاطر، همسری که صاحب اسپرم نباشد، پدر شرعی نیست و زن هم در صورت گرفتن تخمک از فرد دیگر، مادر شرعی محسوب نمی شود. بر این اساس، اهدا کنندگان اسپرم و یا تخمک، والدین شرعی محسوب شده و فرزندان آنها، برادران و خواهران شرعی فرزندان ناشی از اهدای گامت، به حساب می آیند.
کسانی که به اهدای گامت و یا دریافت آن اقدام می کنند، باید با موازین مسائلی مانند نسب، ولایت، حضانت، نفقه، محرمیت و نکاح آشنایی پیدا کرده و پای بندی نشان دهند تا از نظر شرعی، دچار مشکل نشوند.