انسان شناسی حکمت خالده به روایت سیدحسین نصر

سید حسین نصر، یکی از طرفداران حکمت خالده است که با نقد دنیای متجدد، می کوشد معرفت قدسی را جای گزین مدرنیسم سازد. از نظر وی، «خالده» معرفتی است که درون همه ادیان و سنت ها وجود دارد. لازمه سنت گروی، اعتقاد به یک امر قدسی است که نه تنها مرجعیت فکری انسان هاست که در رفتار آن ها نیز تجلی می یابد. معرفت شناسی نصر، معرفتی است مبتنی بر عقل شهودی و نه عقل استدلالی. فعلیت عقل شهودی نیز با وحی است، نه علوم اکتسابی. معرفت قدسی برای آدمی، آزادی بخش است؛ زیرا که همه وجود او را در بر می گیرد. ریشه این معرفت قدسی نیز در انسان شناسی نصر نهفته است که انسان را موجودی حامل امر قدسی می داند. به باور وی آنگاه که آدمی در بهشت برین بود، از این معرفت قدسی برخوردار بود، ولی با هبوط به دنیا، آن معرفت را از دست داد. نتیجه این هبوط آن شد که آدمی اشیاء را در حالت غربت و انفصال می بینید؛ نه وحدانی و در ارتباط با حق. بر خلاف دیدگاه نصر، در دوره جدید، این انسان شناسی تغییر یافته است و معرفت پاره پاره ای از انسان عرضه می شود. باید ریشه ضعف های انسان شناسی جدید را در بی توجهی به معرفت قدسی و نگاه کمیت گرایانه به انسان و جهان دانست. قداست زدایی از معرفت و پیدایش علم جدید سبب شد ساحت ذوقی وجود انسان به فراموشی سپرده شود و آدمی از مرکز کلی وجود جدا گردد.