بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه در لاین های امیدبخش تریتیکاله

برای تعیین سازگاری و پایداری عملکرد‎ ‎و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط، تعداد 19 لاین و رقم امیدبخش تریتیکاله در سه ایستگاه تحقیقاتی (مشهد، زابل و مغان) ‎درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های1380 تا 1382 ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله نشان داد که اثر متقابل سال × مکان و همچنین اثر سال × مکان × ژنوتیپ معنی دار بود ولی تفاوت بین ارقام معنی دار نبود. باتوجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ و محیط از روش های مختلف تجزیه پایداری برای تشخیص لاین های پایدار استفاده شد. بررسی تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه روش های تجزیه رگرسیونی ابرهارت وراسل ( S2di و bi )، واریانس پایداری شوکلا ( ?i2‎ ) واکووالانس ریک ( Wi )، واریانس محیطی ( Si2‎ )، ضریب تغییرات محیطی ( C.V.‎ )، ضریب تبیین ( R2‎ ) و همچنین روش غیرپارامتری رتبه بندی ( Rank )، نشان داد که لاین های 4، 12، 14، 17 و11 پایدار می باشند. درضمن، لاین شماره 4 با داشتن کمترین انحراف از رگرسیون (05/0 = S2diو 08/1 = bi )، کمترین مقدار واریانس پایداری ?i2‎ (01/0)، کمترین مقدار معیار Wi (24/0)، بیشترین مقدار ضریب تبیین (7/96% = R2‎ )، کمترین انحراف معیار رتبه (72/1 = SDR )، واریانس و ضریب تغییرات محیطی کم (25/1 = Si2‎ و 52/17% ‎=‎ C.V.‎ ) و همچنین میانگین عملکرد زیاد (4/6 تن در هکتار) به عنوان پایدارترین لاین تشخیص داده شد.