تهیه و ارزیابی فیزیکوشیمیایی شیاف دیازپام مورد استفاده در درمان و پیشگیری تشنجات تب دار در کودکان

تشنج ناشی از تب عمومی ترین شکل تشنج و اختلالات عصبی در کودکان می باشد که همراه با تب، اما بدون علامت عفونت داخل جمجمه ای است و اغلب در کودکان بین 3 ماه تا 5 سال رخ می دهد. برای درمان این بیماری دیازپام، فنی توئین و فنوباربیتال مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که شیاف دیازپام در درمان و پیشگیری تشنج ناشی از تب مفید بوده است. در این مطالعه با استفاده از چندین نوع پایه پلی اتیلن گلیکول و یک نوع پایه چرب شیاف دیازپام ساخته و خواص فیزیکو شیمیایی آن بررسی گردید.

این یک مطالعه تجربی آزمایشگاهی است که در دانشکده دارو سازی و علوم دارویی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1380 انجام گرفته است. شیافهای دیازپام به وسیله روش ذوب تهیه گردید و بر روی آنها انواع آزمایشها فیزیکوشیمیایی شامل تست تغییرات وزنی، زمان مایع شدن، مقاومت شیاف در برابر شکنندگی و یکنواختی محتوی صورت گرفت. به منظور تعیین سرعت آزادسازی دارو از سه روش تیغه پارویی، سبد چرخان و سلول دیالیزی استفاده گردید. برای این کار دستگاه اندازه گیری انحلال فارماتست به کار رفت. به عنوان فرآورده استاندارد دیازپام تجارتی با پایه چرب انتخاب شد. جهت تعیین مقدار دارو از روش اسپکتروفتومتری اشعه ماورای بنفش در طول موج 229 نانومتر استفاده گردید. نتایج آزمایشها با استفاده از آزمونهای آماری آنالیز واریانس یک طرفه، دانکن و مجذور کای و به وسیله نرم افزار SPSS بررسی شد.

مقادیر به دست آمده در اندازه گیری تغییرات وزنی نشان دهنده آن است که شیافهای ساخته شده در حد استاندارد قرار داشتند. زمان مایع شدن شیاف با پایه وایتپسول و فرآورده دیازپام تجارتی در حد قابل قبول (کمتر از 30 دقیقه) اما برای شیاف با پایه پلی اتیلن گلیکول طولانی (بالاتر از 30 دقیقه) بود. مقاومت شیافهای ساخته شده با پایه چرب و پایه پلی اتیلن گلیکول (300 و 4000) در برابر شکنندگی پایین تر از حد استاندارد قرار داشت ولی در مورد شیافهای با پایه پلی اتیلن گلیکول (1000 و 4000) و پلی اتیلن گیلکول (1000 و 6000) در حد استاندارد (بیش از 8/1 کیلوگرم) قرار داشت. در مورد یکنواختی محتوی، تمامی شیافهای ساخته شده در حد مطلوب بودند. مقدار داروی آزاد شده از پایه های پلی اتیلن گلیکول (1000 و 4000) و (1000 و 6000) و پایه چرب همراه با سورفکتانت بیشتر از مقدار آزاد شده از شیافهای تجارتی و پایه پلی اتیلن گلیکول (300 و4000) بود.

شیافهای ساخته شده با پایه های پلی اتیلن گلیکول (1000 و 4000) و پلی اتیلن گیلکول (1000 و 6000) شیافهای مطلوبی بوده و می توانند در بررسی های بالینی آینده مورد آزمایش قرار گیرند.