تاثیر تنش کم آبی بر عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد بیست رقم کلزا پاییزه

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی ارقام کلزا پاییزه، آزمایشی در سال 1384 در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش، آبیاری معمول بر اساس 80 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و تنش کم آبی به صورت قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی به بعد، دو سطح عامل اصلی را تشکیل دادند. عامل فرعی نیز شامل بیست رقم کلزا بود. نتایج نشان داد که بین سطوح آبیاری در سطح 5 درصد و ارقام و اثر متقابل آبیاری و رقم در سطح 1 درصد در مورد عملکرد دانه، اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین سطوح آبیاری مشخص نمود که در شرایط آبیاری معمول، عملکرد دانه برابر با 1/4191 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش 4/3755 کیلوگرم در هکتار است. مقایسه میانگین ارقام نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه متعلق به رقم Syn-4 با 8/4411 کیلوگرم در هکتار و کم ترین آن با 4/2885 کیلوگرم در هکتار، مربوط به رقم Alice بود. این ارقام به ترتیب، بیش ترین و کم ترین عملکرد بیولوژیک را نیز به خود اختصاص دادند. مقایسه میانگین تاثیرات متقابل آبیاری و رقم در رابطه با عملکرد دانه مشخص نمود که بیش ترین عملکرد دانه، متعلق به رقم Licord در شرایط آبیاری معمول با 4961 کیلوگرم در هکتار و کم ترین آن مربوط به رقم Opera در شرایط تنش با 2825 کیلوگرم در هکتار است. هم چنین، نتایج مربوط به عملکرد روغن مشخص نمود که بین سطوح آبیاری و ارقام، در سطح 1 درصد و اثر متقابل آبیاری و رقم، در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین تاثیرات متقابل آبیاری و رقم نشان داد که رقم Licord در شرائط آبیاری معمول با 2278 کیلوگرم در هکتار، دارای بیش ترین عملکرد روغن و رقم Opera در شرایط تنش با 2171 کیلوگرم در هکتار دارای کم ترین عملکرد روغن است. نتایج هم چنین نشان می دهد که وزن دانه، تعداد غلاف در شاخه های فرعی و ساقه اصلی و تعداد دانه در غلاف از نظر ارقام در سطح یک درصد، تفاوت معنی دار دارند. بین وزن دانه، تعداد غلاف در شاخه فرعی و اصلی، به لحاظ سطح آبیاری در سطح یک درصد تفاوت معنی دار وجود دارد. از طرفی از نظر اثر متقابل آبیاری و رقم، بین اجزای عملکرد، تفاوت معنی دار وجود ندارد.