الگو و علل گرایش جوانان به سوء مصرف مواد

مصرف مواد مخدر و داروهای ممنوعه یکی از پدیده های پیچیده و مولتی فاکتوریال است که جوامع متعددی را گرفتار ساخته است. در این راستا آغاز سوءمصرف مواد و تغییرات در سنین جوانی بیشتر از هر سنی می باشد. مصرف مواد مخدر علاوه بر اینکه در سنین جوانی شروع می شود، در هیچ گروه جمعیتی به این مقدار سرعت انتشار مصرف مواد مخدر و سیگار وجود ندارد.

این مطالعه از نوع توصیفی_تحلیلی است که با استفاده از از روش نمونه گیری گلوله برفی Snow ball sampling پس از شناسایی سوء مصرف کنندگان مواد به عنوان کانون اولیه و یافتن نمونه های جدید اقدام به گردآوری اطلاعات در زمینه ماده آغازین مصرفی و ماده مصرفی فعلی، عوامل موثر در زمینه نحوه ی انتخاب ماده مصرفی و الگوی مصرف بر روی 400 نفر انجام گردید. ابزار بررسی روند سوء مصرف، شامل 35 موضوع جهت بررسی اپیدمیولوژیک و عوامل موثر بر گرایش به مصرف مواد و تغییر ماده مصرفی بود.

یافته های به دست آمده در این مطالعه نشان داد که مصرف سیگار(93%)، الکل(5/92%)، حشیش(3/64%) و تریاک(8/57%) در بیشترین میزان و کوکایین(3/2%) و LSD (8/4%)در حداقل مقدار در طول عمر و در این راستا سیگار، الکل و حشیش و به عنوان ماده آغازین برای مصرف مواد می باشند. همچنین سنین 12 تا 18 سالگی بحرانی ترین سنین برای تجربه اول مواد(8/77%) می باشد. حس کنجکاوی(5/26%)، تمایل شخصی(8/24%) و اصرار دوستان(22%) از عمده ترین دلایل شروع مصرف و باز حس کنجکاوی عمده ترین دلیل برای تغییر ماده مصرفی بود.

از آنجا که الکل و حشیش پس از سیگار به عنوان ماده آغازین نقش زیادی در ادامه مصرف مواد مخدر دارند، انجام سورویلانس سالانه در کشور و بررسی عوامل اتیولوژیک در اقدام به سوء مصرف مواد به دلیل ماهیت پیچیده اعتیاد بایستی به طور ادواری مورد بررسی قرارگیرد. در این راستا، تمامی برنامه های پیشگیری از سوء مصرف که برای جوانان طراحی می گردد علاوه بر تاکید بر رویکردهای فردی در برنامه های مدرسه محور بایستی همراه با رویکردهای پیشگیری مبتنی بر عوامل محیطی، دموگرافیک و سیاست گذاری به مورد اجرا گذاشته شود تا حداکثر اثربخشی محقق گردد.