مرگ ارادی و تولد ثانی

موضوع «مرگ ارادی و تولد ثانی» و به تعبیر دیگر، «مرگ اختیاری و ولادت معنوی»، از جمله موضوعات مشترک در ادیان مختلف است. در این نوشتار بر آینم تا این موضوع را از منظر عرفان اسلامی بررسی کنیم. نخست با اشاره به دسته بندی های مرگ از نظر عرفا، به تعریف و بیان وجه نام گذاری مرگ ارادی یا اختیاری، به عنوان یکی از انواع مرگ پرداخته ایم. آن گاه، نظری هر چند گذرا به مفاهیم پیوسته و وابسته به این موضوع افکنده ایم و کوشیده ایم نسبت این مفاهیم را با مسئله مرگ ارادی نشان دهیم تا از این رهگذر، وجوه مختلف این مساله و گستره معنایی آن را بیشتر بشکافیم. با توجه به اینکه مرگ ارادی و تولد ثانی یا موت اختیاری و زایش روحانی، درنزد اهل معرفت به عنوان دوپایه مهم سلوک روحانی و نماد جنبه سلبی و ایجابی سیر الی الله است، مطالب از نظر محتوا در دو بخش سامان یافته است: مطالبی که مفهوم مرگ را بسط می دهد و به جنبه سلبی عرفان نظر دارد که پیش تر طرح شده است و شامل مفاهیمی همچون کشتن نفس، توبه، فنا، قرب نوافل، سیر از ظاهر به باطن می گردد. نیز بخش دوم مباحثی است که به آثار این نوع مرگ می پردازد و به جنبه ایجابی عرفان ناظر است و مفاهیمی مانند بقاء، بینا شدن به حقایق عالم، قیامت معنوی، وصول به حیات حقیقی و تولد ثانی را دربر می گیرد. روش طرح مطالب تقریبا همان شیوه رایج در بحث های عرفانی است. از این رو، در همه مباحث کوشیده ایم با بهره گیری از آیات و روایات و آوردن استنادها و اقوالی از بزرگان دین و عرفان، مطالب از غنا و اعتبار لازم برخوردار باشد.