مناسبات دین و دولت

دست کم از ابتدای قرن چهارم میلادی زمانی که کنستانتین به ترویج مسیحیت به عنوان دین رسمی امپراتوری روم همت گمارد به بعد است که درباره مناسبات «دین و دولت»، ادبیات گسترده ای گرد آمد. این ادبیات کمتر مورد استناد و رجوع مستقیم جامعه شناسان قرار گرفته است، چرا که بخش عمده آن انحصارآ به برداشتی مسیحی از «تجمعات دینی» و تعریفی غربی از «دولت» استوار است. ما در این جا در صدد تبیین این مساله بسیار پیچیده که دولت اول بار کی و کجا پدید آمد نیستیم؛ اما در عین حال آگاهیم که هر گونه بحث جدی در باب «دین و دولت» باید به مشکل عمومی روش هایی توجه کند که بیش از این که در سنت های دینی فرهنگی تجسم یافته باشد، از جهان بینی های متفاوت سرچشمه می گیرد؛ از این رو در این نوشته به طور مشخص به جهان بینی بودیسم، هندوئیسم، مسیحیت و اسلام اشاره و با هم مقایسه می شوند.