یادی از منوچهر صفا

منوچهر صفا هم رفت. ما دوستان دیرینه او - که اکنون در گوشه و کنار جهان پراکنده ایم - یاد او را گرامی می داریم و از یاد نمی بریم که چه انسان یگانه و شریفی از میان ما رفته است. منوچهر صفا - که از نوجوانی، در دوران دولت دکتر مصدق، به «حزب زحمتکشان ملت ایران» پیوسته بود - تا پایان در شمار یاران خلیل ملکی ماند. در سال های پس از کودتای بیست و هشتم مرداد، با آن که بسیار جوان بود، پس از ملکی شخصیت دوم فکری «حزب نیروی سوم» و سپس «جامعه سوسیالیست های نهضت ملی ایران» به شمار می آمد. بسیاری از اعلامیه های حزبی به قلم او بود. منوچهر صفا، با آن که آموزش رسمی را در سال های آخر دبیرستان رها کرده بود، بسیار کتاب خوان بود و با خودآموزی، زبان انگلیسی را به خوبی آموخته بود و از راه آن، در ادبیات سیاسی و دیگر زمینه ها بسیار مطالعه می کرد. نویسنده بسیار خوش قلم و با ذوقی بود. طنزنویسی های او نیز - که در دهه چهل خورشیدی با امضای «غ. داود»، در کتاب هفته کی هان، منتشر می شد - با استقبال فراوان روبه رو شد. انسانی فروتن و گوشه گیر بود. با آن که ملکی به او به چشم جانشین خود می نگریست، هرگز به پیشوایی سیاسی تن نداد. دو سه سالی (در نیمه نخست دهه چهل) در زندان و تبعید به برازجان گذراند؛ اما سرکوب جریان های نیمه علنی سیاسی، از جمله جامعه سوسیالیست های نهضت ملی ایران، پس از مرگ ملکی انزوا پیشه کرد و برای گذران زندگی، ترجمه می کرد. اما هیچگاه چیزی به نام خود منتشر نکرد: کتاب ها با نام مستعار منتشر می شدند.