وقتی پایان تاریخ نوشته می شود

نگاه عقلانی به تاریخ، با نگاه به حوادث و روی‌دادهای آن متفاوت است. البته وقایع‌نگاری تاریخ می‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دست‌مایه تاملات عقلانی درباره آن باشد، اما این دو ماهیت متفاوتی دارند. سخن از حرکت رو به پیشرفت تاریخ، گذشته از این‌که در چه بعدی باشد، مربوط به حوزه فلسفه تاریخ و روند عقلانی آن است. هم‌چنین مباحثی چون پس‌رفت تاریخی، ظهور و افول تمدن‌ها، پایان تاریخ، آینده محتوم یا مختار انسانیت، اغلب در حوزه‌ کار فیلسوفان مطرح شده است. بحث از آینده بشر در زمره مباحث مشترک بین دین و فلسفه است‌‌‌‌؛ هم دین‌داران به تبع اندیشه‌های ملهم از دین، نگاهی رو به پیش داشته‌اند و هم فیلسوفان در اطراف آن به تامل پرداخته و نظریه‌پردازی کرده‌اند...