سیاستهای اجتماعی برای سالمندان در ژاپن و سوئد و الگوی مناسب برای سالمندان ایران

سالمندی جمعیت، هم اکنون در کشورهای توسعه یافته پدیده جدیدی نیست ولی کشورهای درحال توسعه و ازجمله ایران، از هم اکنون باید برای رفاه سالمندان آینده خود، چاره ای بیندیشند. بر اثر تحلیل رفتن قوای جسمانی و ذهنی سالخوردگان، تنوع و کثرت مسائل در آن ها، امری کاملا طبیعی به نظر می رسد. از این رو، شاید هیچ دوره ای از زندگی مانند سالخوردگی پر مساله و نگران کننده نباشد. به همین دلیل، سال خوردگان برای سالم زیستن، به دریافت حمایت های خاص که از سیاست های اجتماعی هدفمند سرچشمه بگیرد، نیاز دارند. در این مقاله سعی می شود تا با بیان نمونه هایی از تجربیات دو کشور ژاپن و سوئد در زمینه رفاه سالمندان، الگوی مناسبی برای سالمندان در ایران ارائه شود.
یکی از مشابهت های قابل توجه در دو کشور ژاپن و ایران، ادامه حفظ سنت ها در فرایند توسعه صنعتی است که در کشور ژاپن به خوبی انجام شد و هنوز هم این ویژگی در این کشور صنعتی توسعه یافته قابل مشاهده است. در ایران نیز، توسعه صنعتی هنوز در کنار فرهنگ سنتی در حال حرکت است.
سیاست های جدید کشور ژاپن می تواند در سیاست گذاری برای سالمندان در ایران بسترهای موجود اقتصادی و فرهنگی در جامعه، خانواده و سایر نهادهای اجتماعی را به کار بگیرد و برنامه های حمایتی فراگیر را به اکثریت سالمندان ارائه نماید. یکی از اصول مهم سیاست های سوئد در قبال سالمندان، تاکید بر نگهداری سالمندان در منزل تا حد ممکن است. حتی زمانی که آن ها نیاز به مراقبت های بهداشتی گسترده دارند.
پیشنهاد مشخص این مقاله این است که فراگیرشدن بیمه های اجتماعی و بازنشستگی برای تمام افراد 60 سال به بالای کشور، اعم از زنان و مردان می تواند یکی از بسترهای مناسب برای حمایت از سالمندان را فراهم نماید. در این سیاست، منبع عظیم خانواده و قدرت فراگیر دیگر نهادهای سنتی که عمدتا غیر دولتی هم هستند، می توانند امکانات بسیار وسیعی را فراهم نمایند. مهم ترین دلیل ارائه این سیاست ها در ایران، محدودیت های امکانات در حمایت از سالمندان است. اگر سیاست های مربوط به سالمندان بخواهد دنباله رو سیاست های قدیمی جهان غرب باشد، نتیجه آن ارائه برخی خدمات نمایشی به تعداد محدودی از سالمندان آن هم در شهرهاست. درحالی که توجه به استفاده از تجارب کشورهای توسعه یافته مانند سوئد و ژاپن می تواند به پژوهشگران و برنامه ریزان ایرانی کمک کند تا در انجام تحقیقات خودشان در زمینه سالمندان، شاخص های عینی و موجود در کشورهایی با نرخ سالمندی را مورد استفاده قرار دهند.