تعیین اندازه واحد دامی و نیاز روزانه گوسفند سنگسری

بالغ بر 27 نژاد گوسفندی در ایران وجود دارد که برای تعیین ظرفیت چرایی مراتع در هر منطقه، بسته به وزن واحد دامی هر نژاد و بر پایه کیفیت علوفه در دسترس، باید نیاز روزانه دام مشخص شود. در این پژوهش وزن زنده واحد دامی نژاد سنگسری مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 2 گله از این نژاد گزینش و در قشلاق و ییلاق در هر گله 40 راس گوسفند شامل 15 میش 3 ساله، 15 میش 4 ساله، 5 راس قوچ 3 ساله و 5 راس قوچ 4 ساله وزن کشی شدند. در ییلاق علاوه بر این تعداد، 10 راس بره 3 ماهه و10 راس بره 6 ماهه نیز وزن کشی شد. وزن یک واحد دامی این نژاد 98/36 کیلوگرم برآورد شده است و معادل واحد دامی برای قوچ، بره 6 ماهه و بره 3 ماهه به ترتیب 31/1، 64/0 و 42/0 واحد دامی است. دو فصل ییلاق و قشلاق، دو جنس میش و قوچ، دو گله 1 و 2 و دو سن 3 ساله و4 ساله از نظر وزن دام ها در سطح 1? تفاوت معنی دار داشتند. همچنین برای تعیین کیفیت علوفه گیاهی 5 نمونه از هر گونه (با قطع 5 پایه گیاه برای هر نمونه) قابل چرای دام تهیه و برای تعیین درصد پروتئین خام، دیواره سلولی بدون همی سلولز، قابلیت هضم ماده خشک و انرژی متابولیسمی مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت. کیفیت علوفه 10 گونه در ییلاق و 5 گونه در قشلاق مورد بررسی قرارگرفت و مقایسه میانگین به روش توکی روی این داده ها نشان دهنده تفاوت معنی دار بین گونه های مختلف از نظر کیفیت علوفه در سطح 5 % بود که بیانگر لزوم محاسبه نیاز غذایی واحد دامی بر پایه کیفیت علوفه است. کیفیت علوفه در دسترس دام بستگی به ترکیب گیاهی مرتع دارد. نیازهای غذایی این نژاد با توجه به شرایط مختلف محیطی از جمله فاصله و شیبی که دام در روز طی کند 50 درصد بیش از مقدار محاسبه شده با دو روش بهره گیری از جدول NRC (1985) و معادله ماف (1984) برآورد شده است. با بهره گیری از جدول NRC میزان مورد نیاز روزانه دام به انرژی متابولیسمی استخراج و با توجه به کیفیت علوفه نیاز روزانه هر واحد دامی به علوفه خشک در ییلاق و قشلاق به ترتیب 00/1و 04/ 1 کیلو گرم تعیین شد. با بهره گیری از معادله ماف میزان نیاز روزانه دام به انرژی متابولیسمی محاسبه و با توجه به کیفیت علوفه نیاز روزانه هر واحد دامی به علوفه خشک در ییلاق و قشلاق به ترتیب 9/0و 92/0 کیلو گرم محاسبه شد.