تنوع ژنتیکی در توده های بومی شبدر ایرانی با استفاده از آغازگرهای نیمه تصادفی

نژادهای بومی یک گیاه زراعی به عنوان منابع با ارزش ژنتیکی محسوب می شوند. در این تحقیق 20 توده بومی شبدر ایرانی (.Trifolium resupinatum L) که از نقاط مختلف کشور جمع آوری شده بود، مورد استفاده قرار گرفت. نمونه DNA متعلق به 20 ژنوتیپ شبدر با استفاده از نشانگرهای نیمه تصادفی که مکان هدف آنها براساس نواحی برش اتصال اینترون- اگزون (ISJ) است، تکثیر شدند. سی آغازگر نیمه تصادفی از دو گروه آغازگرهای با هدف اینترون (IT)و هدف اگزون (ET)در این مطالعه به کار رفت که 10 آغازگر تکرار پذیر بوده و ایجاد چند شکلی در توده های شبدر مورد مطالعه نمودند. تجزیه خوشه ایبا استفاده از نرم افزار NTSYS و روش UPGMA و تشکیل ماتریس تشابه جاکارد صورت گرفت. آغازگرها مجموعا تولید 111 باند نمودند که از این تعداد، 93 باند (84%) در بین ژنوتیپ های شبدر چند شکل بودند. بیشترین و کمترین قطعات تکثیر شده به ترتیب مربوط به آغازگرهای IT15-31و ET18-4 بود و متوسط تعداد باند برای هر آغازگر 1/11 عدد برآورد شد. براساس تجزیه کلاستر توده های شبدر به 5 گروه تقسیم شدند که از آن میان 2 توده کازرون و کرمانشاهی1 هر کدام به تنهایی یک گروه را تشکیل دادند. براساس ماتریس تشابه، کمترین شباهت (42/0) مربوط به توده های الویجان و کازرون بود و توده های چگنی و هفت چین همدانی بیشترین شباهت ژنتیکی را به خود اختصاص دادند. گروه بندی حاصله تا حدودی با گروه بندی توده های شبدر ایرانی براساس مبداء جغرافیایی هم آهنگی داشت. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان بیان داشت که استفاده از فن آوری PCR با آغازگرهای نیمه تصادفی در بررسی تنوع ژنتیکی توده های شبدر ایرانی مناسب بوده و آنها را به خوبی از هم متمایز نموده است.