بررسی ماهیت و آثار نسخ در احکام الهی و قوانین موضوعه

از مسائل مهم در رابطه با مباحث عام و خاص، مساله «دوران بین نسخ و تخصیص» است. از آن جا که بین حکم عام و خاص در ظاهر ناسازگاری است، باید دید این عدم سازش به تخصیص منجر می گردد یا نسخ. در این مقاله در ابتدا ماهیت نسخ و سپس صورت های گوناگون میان قوانین عام و خاص و در نهایت حالت تقدم حکم خاص بر حکم عام در دو حوزه احکام الهی و قوانین موضوعه جداگانه مورد بررسی و تحقیق واقع می شود که این نتایج به دست می آید: اولا، حقیقت نسخ در قوانین موضوعه انقطاع حکم مستمر، و در احکام الهی، دفع حکم سابق است. ثانیا، نتیجه به دست آمده از مقایسه قانون عام با قانون خاص از جهت نسخ. تخصیص، در دو حوزه جعل و تشریع، همیشه یکسان نیست. ثالثا، در صورت تقدم حکم خاص بر حکم عام، راه حل حاکم بر قوانین موضوعه بر خلاف احکام الهی، نسخ است.