شناسایی عامل شانکرباکتریایی درختان فندق دراستان گیلان

تاکنون دو گونه از باکتری های جنس Pseudomonas، شامل P. avellanae، P. syringae pv. Syringae به عنوان مولد بیماری شانکرباکتریایی و عامل زوال و خشکیدگی درختان فندق (Corylus avellana) شناسایی شدند. علائم عمده بیماری ایجاد شده توسط P. avellanae شامل پژمردگی سریع جوانه ها، سرشاخه ها و شاخه های درختان طی بهار و تابستان می باشد. برگها پژمرده و خشکیده شده و تا مدتها پس از خشکیده شدن متصل به ساقه باقی می مانند (2001، Scortichini & Mehlenbachher). پوست و کامبیوم درختان بیمارتغییر رنگ داده، ریشه های اولیه نکروز شده و درنهایت منجربه مرگ گیاه می شود. (1994، Tropiano& Scortichini). گیاهانی که مورد حمله P. avellanae قرار گرفته اند در فاصله چند هفته کاملا پژمرده، به سرعت خشکیده شده و می میرند. به همین دلیل بیماری ناشی ازاین باکتری را مرگ درختان فندق نامیده اند (1999، Scortichini). علائم ایجاد شده بوسیله P. syringae pv. Syringae خفیف تر بوده و حالت پژمردگی سریع و مرگ درختان فندق دراثراین باکتری مشاهده نشده است (2002، Scortichini). درایران مطالعات مختصری در زمینه شناسایی و بررسی باکتری های بیماری زای فندق انجام شده است و تنها گزارش مرتبط با باکتری های Pseudomonas بیماری زای فندق، جداسازی باکتری P. syringaeازدرختان فندق منطقه دوهزارتنکابن است که حسن زاده و مهدویان از درختان فندق این منطقه که علائم زردی، پژمردگی و تغییر رنگ آوندی را ازخود نشان دادند، باکتری P. syringae را جداسازی و شناسایی نمودند (حسن زاده و مهدویان، 1377). با توجه به خسارت زا بودن باکتری Pseudomonas روی درختان فندق و عدم انجام مطالعه روی این باکتری بیماری زا درگیلان، طی سال 1383 درختان فندق مختلف استان گیلان بازدید شده و ازدرختان دارای علائم مشکوک نمونه برداری گردید. پس ازکشت عصاره بافت های آلوده روی محیط کشت های NA وKing،s B کلنی های کرم رنگ ودارای حالت فلور سانت جداسازی شدند. جدایه های گرم منفی، لوان مثبت، اکسیداز و پکتیناز منفی، کاتالازمثبت و هوازی اجباری بوده، روی برگ توتون واکنش فوق حساسیت ایجاد کرده و قادربه هیدرولیزژلاتین نبودند. بر اساس این خصوصیات، جدایه ها به عنوان جنس Pseudomonas شناسایی شدند. برای انجام آزمون تولید سیرینگومایسین ازقارچ Geotrichum candidum استفاده شد (1992، Young et al.). جدایه های دارای قابلیت ایحاد هسته یخ وتولید سیرینگومایسین بودند ولی قادربه تولید ایندول، احیاءنیترات، تولید H2S، تحمل نمک طعام 7% و هیدرولیزنشاسته نبوده و توین 80 و کازئین را هیدرولیز نمودند. همچنین جدایه ها قادر به استفاده از تارتارات، ال-سیستئین، لیزین، لاکتوز، مالتوز، ال-آرابینوز، گلیسین، تریپتوفان، دکسترین نبودند، ولی از دی-سوربیتول، رافینوز، تره هالوز و سوکروز استفاده کردند. آزمون بیماری زایی جدایه ها روی برگ ها، میوه ها (1992، Yassad et al.) و جوانه های سرشاخه فندق (1971، Jones) نیز مثبت ارزیابی گردید. بر اساس مجموع خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی جدایه ها به عنوان P. syringae pv. Syringae شناسایی شدند (2001، Schaad). الکتروفوزپروتئین (SDS-PAGE) با استفاده ازروش Laemmli با اندکی تغییرات انجام گرفت (1970، Laemmli). کلیه جدایه ها درالکتروفوزپروتئینی تام سلولی به روش یک بعدی درژل پلی اکریل آمید 12% نوارهایی تولید نمودند و پروفیل پروتئینی جدایه ها با جدایه مرجع این پاتوار دریافت شده از کلکسیون باکتری های بیماری زای فرانسه (CFBP) نیز درصدبالایی ازتشابه را میان آنها نشان داد. دراین بررسی برای اولین بار بیماری زایی این پاتوار روی درختان فندق در استان گیلان گزارش شد. باکتری P. avellanae ازهیچ یک ازنمونه های مشکوک مشاهده شده، جداسازی نشد و وجود آن روی درختان فندق استان به اثبات نرسید.