در آمدی بر دانش و حرفه ی اخلاق زیست-پزشکی

مسائل اخلاق زیست- پزشکی از ابتدای تاریخ پزشکی و فعالیت های زیستی بشر مطرح بوده ولی از دهه ی 1960 به این سو و با گسترش تکنولوژی های نوین پزشکی، اخلاق زیست- پزشکی به عنوان یک حوزه ی معرفتی میان رشته ای و یک حرفه ظهور کرد.
علیرغم گسترش روزافزون فعالیت های علمی و حرفه ای اخلاق زیست- پزشکی، هنوز درباره ی تحصیلات و مهارت های لازم، کارکرد ها و وظایف، مراجع ذی صلاح برای صدور گواهی نامه و سازوکار ارزیابی و نظارت بر فعالیت اعضای این حرفه سؤالات زیادی وجود دارد. این مقاله تلاشی برای جواب دادن به برخی از این سؤالات می باشد.
روش تدوین این مقاله مبتنی بر جست وجو در منابع کتابخانه ای و اینترنتی است. برای شناسایی منابع با استفاده از واژه های bioethics، medical ethics، biomedical ethics، bioethicist در موتور جست وجوی google، و کتابخانه ی مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی به جست وجو پرداخته شد.
نتایج به دست آمده از جست وجوی منابع الکترونیک با کلیدواژه های مربوطه نشان می دهد که اخلاق زیست- پزشکی علیرغم نوپا بودن، ادبیات فربهی داشته و میزان روزافزونی آن نیز بسیار بالاست. وجود بیش از 4،000،000 نتیجه برای جست وجوی واژه ی bioethics و 269 هزار نتیجه برای جست وجوی واژه ی bioethicist در Google حکایت از شکل گیری این دانش و حرفه دارد. از اواخر قرن بیستم متخصصان و مراکز آموزش، پژوهش و مشاوره ی اخلاق زیست- پزشکی در کشورهای توسعه یافته ظهور کردند و هم اکنون مراکز دانشگاهی، مراکز حکومتی دخیل در سیاست گذاری بهداشتی، مراکز درمانی و بیمارستان ها، شرکت های داروسازی و سایر کارخانه های تولیدکننده ی محصولات مرتبط با زیست، متخصصان اخلاق زیست-پزشکی استخدام می کنند.
در کشور های توسعه یافته اخلاق زیست- پزشکی رشد چشمگیری داشته و به عنوان دانش و حرفه نهادینه شده اند. کارشناس اخلاق زیست-پزشکی در چهار محور آموزش، پژوهش، مشاوره و نظارت فعالیت می کند. در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نیز نشانه هایی از تلاش برای ایجاد نظام و سازمان های اخلاقی زیست- پزشکی بومی و ظهور دانش و حرفه ی اخلاق زیست- پزشکی وجود دارد.