آلودگی گیاه بوسیله سرب حاصل از وسائط نقلیه در محدوده برخی از بزرگراه های ایران

آلودگی خاک و گیاه در اطراف بزرگراه ها توسط ذرات سرب خارج شده از اگزوز اتومبیلها در سراسر جهان گزارش شده و به عنوان مهمترین و بیشترین منبع آلوده کننده محیط زیست ذکر گردیده است.عنصر سرب از جمله عناصر سنگینی است که از قدیم الایام سمیت آن در جانداران و انسان مطرح بوده و نقش آن در آلودگی محیط زیست شناخته شده است.در تحقیق حاضر جهت بررسی آلودگی گیاهان در حاشیه جاده ها توسط سرب خارج شده از اگزوز وسائط نقلیه،بزرگراه های رشت- انزلی (منطقه انزلی)،کلاچای- رامسر (منطقه رامسر)،تهران- کرج (منطقه کرج)،اصفهان- تهران (منطقه دلیجان)،برای مطالعه انتخاب گردیدند.برای نمونه برداری،تراپخشی به طول 100متر عمود بر جاده در هر بزرگراه زده شد و نمونه گیری از گیاه غالب منطقه در ارتفاع 15 سانتی متری از سطح خاک و به فواصل مختلف از جاده به عمل آمد.نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و به روش استاندارد تجزیه شدند.
میانگین غلظت سرب کل در نمونه های گیاهی مناطق انزلی، رامسر، کرج، دلیجان (شرق جاده) و دلیجان (غرب جاده) به ترتیب 114.5، 58.3، 260.2، 57.1 و 80.2 میکروگرم بر گرم وزن خشک گیاه تعیین گردید.غلظت سرب گیاهان فراتر از حد مجاز و در دامنه غلظت بحرانی قرار داشت که از این نظر خطر ورود این عنصر سمی به زنجیره غذایی در حاشیه جاده ها بسیار بالا است.از نظر درجه آلودگی،نمونه ها دارای آلودگی متوسط تا بسیار شدید بودند.به طوریکه در منطقه کرج آلودگی بسیار شدید،در منطقه انزلی شدید و در مناطق رامسر و دلیجان متوسط بوده است.غلظت سرب گیاه با تراکم ترافیک جاده ارتباط مستقیم داشته و همبستگی بالایی را نشان داد.