بررسی روایات وارده در فضیلت اهل بیت (ع) در سوره انسان

شان نزول نویسی از زمان های دور مرسوم بوده و در آن، اسباب نزول آیات قرآن از معصومان و صحابه نقل می شده است که در فهم آیات تاثیر زیادی داشتند. از جمله مطالبی که در کتاب های اسباب النزول و تفاسیر در شان نزول سوره انسان نوشته اند، این است که آیات ابتدایی این سوره، پس از انفاق علی(ع)، فاطمه(ع) و فضه نازل شده است.
اهل سنت و شیعه در اصل مطلب تقریبا اتفاق نظر دارند و تنها برخی ادعا کرده اند که این سوره مکی است تا آن را در مورد اهل بیت ندانند؛ حال آن که وجود اسیر در مکه برای مسلمانان ممکن نبوده است.
اختلاف اساسی در جزئیات داستان انفاق است که برخی روایات، آن را پس از نذر اهل بیت و شفا یافتن حسنین(ع)، در سه شب متوالی می دانند که اهل بیت تمام غذای خود را به مسکین، یتیم و اسیر بخشیدند و خود بدون غذا خوابیدند و تنها با آب افطار کردند و در پاداش آن، مائده آسمانی فرود آمد. این دسته از روایات، سند متصلی ندارند و در دلالت نیز ضعیف اند، ولی آنچه علی بن ابراهیم در تفسیر بیان داشته، امری ممکن، دارای سندی موثق و صحیح بوده و به صورت مرسل نقل شده است. این روایت اشاره به نذر اهل بیت (ع) و روزه و انفاق در یک شب و آن هم از حلوای مخصوصی می کند و گویای بیش از آن نیست. اعتقاد ما بر این است که بیش از این، محصول نقل قصه گویان و روات غالی بوده که خواسته اند با بال و پردادن به داستان، آن را عجیب جلوه دهند و به خیال خود بر فضیلت اهل بیت(ع) بیفزایند.