عوامل خطر پوکی استخوان در زنان یائسه شهری

امروزه پوکی استخوان و شکستگی های ناشی از آن یک مشکل بزرگ بهداشتی در سنین کهن سالی می باشد. این عارضه در خانم ها و در سنین پس از یائسگی بسیار شایع است. با توجه به کمبود اطلاعات و تحقیقات در خصوص پوکی استخوان در کشورهای در حال توسعه، تحقیق فوق به منظور بررسی عوامل خطر پوکی استخوان در خانم های یائسه در شهر تهران صورت گرفته است.
این تحقیق یک مطالعه مورد- شاهدی است که در مرکز سنجش تراکم استخوان بیمارستان شریعتی طی سال های 83-80 انجام گرفته است. در این تحقیق 272خانم یائسه (136 خانم دچار پوکی استخوان و 136 خانم را به عنوان شاهد با همان نسبت از نظر گروه سنی) مراجعه کننده به مراکز سنجش استخوان مورد مصاحبه قرار گرفتند. تشخیص پوکی استخوان با استفاده از روش DEXA و دستگاه سنجش تراکم استخوان Lunar DPX و بر اساس تعریف WHO در ناحیه ستون مهره ها و یا استخوان سر ران انجام گرفت. جمع آوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسش نامه به وسیله مصاحبه و ثبت نتایج آزمایشات انجام شد. پرسش نامه حاوی اطلاعات دموگرافیک سابقه بیماری، استفاده از داروها و مکمل های غذایی، وضعیت تغذیه، اطلاعات مربوط به بارداری های قبلی و فعالیت فیزیکی بود. عوامل خطر با استفاده از رگرسیون لجستیک چندگانه و برآورد نسبت شانس مورد بررسی قرار گرفت.
عوامل خطر پوکی استخوان در جمعیت مورد مطالعه با نسبت های شانس تعیین شده (05/0P<) عبارت بودند از طول دوره یائسگی بیش از 5 سال (4/2)، BMI کم تر از 25 (2/4)، استفاده از استروییدها (6/3)، اختلالات مفصلی و استخوانی (2/2)، مشکلات دندان ها (3/2)، تعداد زایمان بیش از 3 (1/2)، شیردهی بیش از 2 سال (6/2)، تحصیلات کم تر از دیپلم (4/2) و مصرف گوشت قرمز بیش از 4 وعده در هفته (1/2). در حالی که مصرف منظم (روزانه30 گرم یا بیش تر) پنیر (5/0)، مصرف منظم (سه وعده یا بیش تر در هفته) شیر)4/0(، مرغ (4/0)، ماهی (3/0)، عسل (42/0) با کاهش خطر پوکی استخوان همراه بود. هم چنین مصرف منظم قرص های مکمل کلسیم (3/0)، پیاده روی (4/0) و قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب (4/0) به عنوان عوامل پیش گیری کننده از پوکی استخوان مطرح گردیدند.
بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر، پوکی استخوان با عوامل متعدد و شناخته شده خطرساز همراه بود.. با توجه به تاثیر عوامل محیطی مثل تغذیه، ورزش و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بر پوکی استخوان، انجام تحقیقات تکمیلی در این خصوص و اجرای برنامه-های آموزشی در زمینه تغذیه صحیح، ورزش و تغییر سبک زندگی به منظور پیش گیری از این عارضه ضروری به نظر می رسد.