پشتوانه های معنوی و مادی حکومت در نظر سعدی و مقایسه آن با نهج البلاغه

سعدی پس از سفرهای دور و دراز و دیدار با مردم و فرزانگان هر شهر و دیار و نیز برخورداری از معارف اصیل اسلامی و فرهنگ ایرانی، رفتار اجتماعی روزگار خود را با نگاهی ژرف کاویده و پیوند حکومت و مردم را در سخن خود جلوه گر ساخته است. در نظر وی رعیت پشتوانه مادی و معنوی حکومت است. مردم با پرداخت باج و خراج و گونه های دیگر مالیات نیاز مالی دولت را برآورده می سازند. جوانان را در اختیار حکومت می نهند و لشکر سلطان را توان می بخشند و از نظر معنوی، همت پیران روشن ضمیر و دعای سوخته دلان و پیر زنان، پادشاهان را در عزم خود استوار و پشت گرم می سازد. هم چنین، در نگاه سعدی، اهل قلم، سرمایه فکر و اندیشه و احساس خود را در خدمت سلطان قرار می دهند و هم چون مشعلی فروزان، حکومت و دولت را از سقوط در گرداب کج اندیشی می رهانند. با توجه به برخورداری اندیشه و نوشته های سعدی از بن مایه های قرآنی و روایی، دیدگاه های او را می توان با معیار آموزه های دینی و به ویژه جنبه های اجتماعی و حکومتی نهج البلاغه سنجید. زیرا این کتاب گرانمایه، ره آورد اندیشه ای تابناک است که از زلال قرآن سیراب گشته و از پشتوانه عملی در بستر حق جویی، دادخواهی و مردم نوازی استواری یافته است.