ارتکازات عرفی

این تحقیقی است درباره عرف که تاثیر فراوان در استنباط احکام فقهی دارد و راهگشای بسیاری از مسائل مستحدثه است. نقش عرف در فقه و حقوق نباید مورد غفلت فقیه قرار گیرد چرا که بسیاری از مسائل فقهی و اصول فقه به وسیله عرف ثابت می شود همه سیستم های حقوقی جهان به عرف عقلاء توجه داشته اند. در زمان های گذشته در میان قبایل، عرف، پایه و مایه همه پدیده های اجتماعی بوده و خود به تنهایی مصدر دین و اخلاق و معاملات به شمار می رفت عرف از نظر اسلام معتبر شناخته شده و حلال بسیاری از مشکلات فقهی است عرف به مانند جامعه پویائی دارد و در اثر این پویائی، فقه و حقوق دستخوش پویائی و هم آهنگی با محیط می شوند.
بعضی فکر می کنند که بر پایه حدیث«حلال محمد، حلال الی یوم القیمامه، در احکام اسلامی تحول راه ندارد در حالی که این برداشت سطحی، مورد پذیرش پژوهشگران نیست.