حق کودک بر هویت

هویت فردی، تمایزی با ثبات میان افراد است که در طول زمان تغییر نمی یابد. هویت در اسناد بین المللی و حقوق داخلی کشورها به عنوان «حق» مورد حمایت قرار گرفته است. نظر به اینکه محو هویت افراد معمولا در کودکی صورت می گیرد که وی تسلط بر عناصر هویتی خود ندارد، حمایت از هویت کودک از اهمیت بالایی برخوردار می گردد. کنوانسیون حقوق کودک عناصر هویت کودک را شامل نام، تابعیت و ارتباط والدینی در نظر گرفته و در جهت حفظ این عناصر، تکالیفی را بر دوش دولت های عضو گذارده است. در حقوق ایران تضمین هایی که در قانون مجازات اسلامی و دیگر قوانین به منظور حفظ هویت کودک شده است، شامل جرم انگاری رفتارهایی مانند ربودن طفل تازه متولد شده، منتسب نمودن طفل به زن دیگری غیر از مادر، عدم استرداد طفل، رها نمودن طفل، اعلام و اظهار دروغ درباره هویت طفل و اخذ شناسنامه بر اساس آن و خرید و فروش کودک می باشد. در مقایسه قوانین قبل و بعد از انقلاب اسلامی به نظر می رسد مواد مندرج در قانون مجازات عمومی مصوب 1304 که با هدف حفظ هویت کودک تصویب شده است، نسبت به قانون مجازات اسلامی از اجمال و ابهام کمتری برخوردار است. از سوی دیگر نهادهایی که در حقوق ایران هویت طفل را مد نظر قرار داده اند، از جمله نسب، اهدای جنین، سرپرستی کودک و ثبت ولادت، بعضا حمایت کامل از هویت کودک ننموده یا زمینه ساز تداخل هویتی شده اند. لذا اصلاح و تکمیل قوانین، باید مورد توجه قانونگذار قرار گیرد. این نوشتار به بررسی حق کودک بر هویت در حقوق ایران می پردازد و با عنایت به الحاق ایران به کنوانسیون حقوق کودک، انطباق قوانین داخلی با این سند و دیگر اسناد بین المللی را مدنظر قرار می دهد.