جنبه های بالینی، الکتروکاردیوگرافیک، بیوشیمیایی و آسیب شناسی در مسمومیت تجربی با خرزهره در بز و بررسی تاثیر سرکه در درمان پیش هنگام آن

خرزهره یکی از گیاهان خانواده آپوسیناسه می باشد که در نقاط مختلف ایران به صورت درختچه زینتی پرورش داده می شود. در قسمت های مختلف این گیاه گلیکوزیدهای قلبی وجود دارد که مهلک ترین سم برای انسان و دام می باشد. موارد زیادی از این مسمومیت در انسان و دام گزارش شده است. در این تحقیق اثرات سم این گیاه بر روی ریتم قلب، نشانه های بالینی، پارامترهای بیوشیمیایی سرم و ضایعات پاتولوژیکی ناشی از آن در بز مورد ارزیابی قرار گرفته و تاثیر سرکه در درمان آن نیز بررسی شده است. ده راس بز ماده نژاد بومی تقریبا همسن (2±12 ماه) به دو گروه مساوی A (گروه کنترل) و B (گروه درمان) تقسیم شدند. قبل از شروع آزمایش از بزها نوار قلب گرفته شد و در سرم خون آنها سدیم، پتاسیم، کلسیم، کلر و آنزیم های کراتین کیناز، آسپارتات آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز اندازه گیری شد. هر دو گروه بزها 110 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن پودر برگ خشک شده خرزهره را به صورت خوراکی دریافت کردند. بزهای گروه B پس از خوردن خرزهره هر ساعت یک لیتر سرکه رقیق شده (50%) به صورت خوراکی دریافت کردند و این کار سه بار تکرار شد. هر نیم ساعت پس از خوراندن خرزهره از حیوان نوار قلبی گرفته شد. در ضمن نشانه های بالینی مسمومیت در بزها ثبت گردید. قبل از مرگ حیوان نیز یک نمونه خون اخذ و پارامترهای بیوشیمیایی مورد نظر اندازه گیری شد. پس از مرگ از کبد، قلب، ریه، کلیه و روده حیوان نمونه بافتی اخذ گردید و در فرمالین 10 درصد فیکس گردید. الکتروکاردیوگرافی، برادی کاردی سینوسی، بلاکهای دهلیزی بطنی، انفکاک دهلیزی بطنی، تکی کاردیای سینوسی، انقباضات زودرس بطنی، تکی کاردی بطنی و فیبریلاسیون بطنی را نشان داد. نشانه های بالینی شامل افسردگی، ناله، کاهش درجه حرارت بدن، افزایش و سختی تنفس و تکرر ادرار بود. غلظت پتاسیم سرم و فعالیت آنزیم های کراتین کیناز، آسپارتات آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز سرم افزایش و غلظت سدیم، کلر و کلسیم سرم کاهش پیدا کرد. پرخونی و خونریزی در کبد، میوکارد قلب، ریه، ناحیه مرکزی کلیه و مخاط روده و نکروز عضلانی در میوکارد قلب و نفوذ سلول های آماسی در بافت ریه مشاهده شد. تمام 10 راس بز، 24-6 ساعت پس از مسمومیت تلف شدند و سرکه هیچ تاثیری در درمان مسمومیت تجربی با خرزهره در بز نداشت.