بررسی پیامد آتش بر پوشش گیاهی تختی ییلاق پارک ملی گلستان

تنوع زیستی از ویژگی های بارز پارک ملی گلستان واقع در شمال ایران است که آن را به عنوان یکی ازذخیره های زیست کره در سطح جهان اعتبار بخشیده است. بروز آتش سوزی های مکرر (67 فقره طی سال های 1336 تا 1378) در این پارک می تواند غنای محیط و ثبات زیستگاه های آن را دستخوش اختلالاتی ساخته و از اعتبار جهانی آن بکاهد. در این تحقیق به منظور بررسی پیامدهای آتش سوزی و تغییراتی که طی روند توالی اکولوژیک بعد از هر آتش سوزی در ساختار پوشش گیاهی مناطق آتش گرفته به وجود می آید‘ منطقه تختی ییلاق در قسمت جنوبی پارک که در شهریور ب1374 در سطحی معادل 720 هکتار دچار آتش سوزی شده بود‘ انتخاب و در توده های معرف مناطق آتش سوزی شده و شاهد (بدون آتش سوزی) پوشش گیاهی‘ فیتوس و تنوع مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل ها نشان داد که درصد پوشش تاجی و فیتومس بالای سطح خاک در منطقه حریق با منطقه شاهد تفاوت معنی داری داشته که این دو پارامتر در منطقه حریق (تیمار) افزایش معنی دار را نشان داد‘ در حالی که در میزان تنوع دو منطقه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. همچنین در این تحقیق مشخص شد که گندمیانی مانند Avena wiestii، Aegilops tauschii Festuca valessiana و Stipa pennata در منطقه حریق در مقایسه با منطقه مجاور خود در سطح 1 درصد افزایش معنی داری پیدا کرده اند‘ ولی گونه های خشبی مانند Acnthophyllum pugens، Onobrychis cornuta، Rosa persica، Cortoneaster ovatus بر اثرآتش سوزی چشمگیری داشتند. با توجه به افزایش گونه های یکساله مخصوصا از خانواده گندمیان (گونه های ثانویه) و کاهش گونه های چوبی‘ آتش را می توان به عنوان متغیری بازدارنده در دینامیسم تکاملی اکوسیستم به سوی کلیماکس دانست‘ همچنین غالب شدن گندمیان را به عنوان بستری مناسب جهت بروز و تکرار آتش سوزی معرفی کرد.