بررسی واکنش لاروهای سن آخر سرخرطومی میوه خوار بلوط، (Curculio glandium (Col.: Curculionidae به نماتدهای بیمارگر حشرات Steinernema bicornutum و Heterorhabditis bacteriophora در شرایط آزمایشگاه

سرخرطومی میوه خوار بلوط، Marsham Curculio glandium، آفت میوه خوار درختان بلوط در جنگل های اغلب نقاط دنیا و ایران می باشد که با تغذیه از میوه ی این درختان باعث اختلال در تکثیر و زاد آوری آن ها می شود. به دلیل محدودیت کاربرد سموم شیمیایی در عرصه های جنگلی و از طرفی لزوم کنترل آفت، تاثیر دو گونه از نماتدهای بیمارگر حشرات جمع آوری شده از جنگل های منطقه ی ارسباران، روی لاروهای سن آخر این آفت در دو دامنه ی دمایی در شرایط آزمایشگاه بررسی گردید. در طی این بررسی، ابتدا میزان نفوذ (penetration assay)نماتدهای Steinernema bicornutum و Heterorhabditis bacteriophoraبا مایه زنیIJs/ml 4000 و 40 ساعت نگهداری در دمای oC25 و تشریح لاروهای مرده آفت به ترتیب 55/0% و 6/1% محاسبه گردید. سپس آزمایش واکنش لاروهای آفت در دو دامنه ی دمایی oC24-21 و oC28-25 با استفاده از غلظت های صفر، 150، 250، 500، 1000 و 2000 لارو سن سوم (مرحله ی آلوده کننده) نماتدها در هر میلی لیتر آب مقطر (IJs/ml)، در داخل پتری دیش های 9 سانتی متری حاوی کاغذ صافی آغشته به 2 میلی لیتر سوسپانسیون از هر گونه نماتد انجام گرفت. حداکثر مرگ و میر ایجاد شده توسط S. bicornutum و H. bacteriophoraدر دمایoC 24-21 به ترتیب 25% و 3/58% و در دمای oC28-25 به ترتیب 5/30% و 5/63% بود. تجزیه ی واریانس میزان مرگ و میر لاروهای آفت در تیمارهای مختلف نشان داد که گونه ی نماتد، دما و غلظت، تاثیر معنی داری بر مرگ و میر داشتند. با افزایش غلظت نماتد، تلفات لاروهای سرخرطومی نیز افزایش یافت. بیشترین میزان نفوذ نماتد به بدن لارو سرخرطومی و بیشترین درصد مرگ و میر آن در هر دو دامنه ی دمایی به گونه ی H. bacteriophora تعلق داشت. براساس تجزیه ی پروبیت، LC50 نماتد H. bacteriophora در دو دامنه ی دمایی مورد آزمایش به ترتیب 1331 و 1037 IJs/ml محاسبه گردید. تجزیه ی رگرسیون لگاریتم غلظت و پروبیت تعداد لاروهای مرده، رابطه ی مثبت و معنی داری بین غلظت و مرگ و میر را در هر دو گونه و دامنه های دمایی نشان داد. به این ترتیب گونه ی H. bacteriophoraدر مقایسه با گونه ی S. bicornutum تاثیر بیشتری داشته و جهت بررسی های تکمیلی بعدی در شناسایی عامل موثر کنترل زیستی آفت پیشنهاد می شود.