بررسی ژئوشیمی توده سینیتی آرش در ایران مرکزی، با نگاهی ویژه به متاسوماتیسم آلکالن

توده سینیتی آرش در ایران مرکزی و در ایالت فلززایی بافق قرار دارد و در مجموعه های رسوبی و آتشفشانی پرکامبرین- کامبرین نفوذ کرده است. پراکندگی کانی ها و همچنین اندازه دانه ها در این توده یکنواخت نبوده و از حاشیه به مرکز توده تغییر می کند. تاثیر فشارهای زمین ساختی، وجود بافتهای غیرعادی در پلاژیوکلازها و ایجاد بافتهای متاسوماتیک همگی بیانگر تاثیر گسترده فرایند متاسوماتیسم بر روی این توده است. بررسی عناصر بر اساس معادله تعادل جرم در توده سینیتی آرش نشان داد که عملکرد فرآیند متاسوماتیسم قلیایی سبب افزایش مقدار Al2O3، K2O (به همراه Rb) در این توده و در مقابل، کاهش Fe2O3، CaO و Na2O به همراه Ba و Sr شده است. در این فرایند، با کاسته شدن کاتیونهای متحرک، مقدار Zr و Nb به طور نسبی زیاد می شود.
کاهش منظم Zr و Nb به همراه افزایش مقدار SiO2 که از شاخصهای تفریق کلسیمی- قلیایی است، در توده سینیتی آرش ملاحظه می شود. رفتار هماهنگی بین عناصر Y، Th و Nb با تغییرات Zr در توده سینیتی دیده می شود و ثابت بودن نسبت Zr/Nb، تاثیر آلودگی پوسته و هضم سنگ دیواره را در سنگ زایی این توده به حداقل می رساند و بی هنجاری منفی Nb و Ti در آن، ارتباط با یک رژیم فرورانش را نشان می دهد.