مقایسه کانی سازی اپی ترمال فلزهای پایه و گرانبها در مناطق گندی و ابوالحسنی استان سمنان، ایران

ذخایر فلزهای پایه و گرانبهای گندی و ابوالحسنی در بخشی از کمربند آتشفشانی کلسیمی- قلیایی ترشیری شمال خاور ایران قرار دارند. سنگهای رخنمون یافته از توالی آتشفشانی- تخریبی شامل سیلت سنگها و ماسه سنگهای نازک لایه، لاپیلی توفها، برشهای آتشفشانی و گدازه های حد واسط در منطقه گندی و به طور عمده گدازه های آندزیتی در منطقه ابوالحسنی تشکیل شده است.
کانی سازی در منطقه گندی به صورت برشی و رگه ای رخ داده و به سه مرحله اصلی قابل تقسیم است. مرحله I از نظر کانی سازی طلا دارای اهمیت اقتصادی است. مرحله II از چهار مرحله فرعی تشکیل شده و شامل کانی سازی فلزهای پایه است. مرحله پایانی با فراوانی کوارتز و کلسیت مشخص می شود. کانی سازی در منطقه ابوالحسنی شامل سه مرحله اصلی است. دو مرحله اول و دوم دارای مجموعه کانیایی یکسان شامل کوارتز، کلسیت، گالن، اسفالریت، پیریت و کلکوپیریت است، در حالی که مرحله پایانی با فراوانی کوارتز و کلسیت مشخص می شود.
میانگین دمای همگن شدگی و شوری مجموعه میانبارهای سیال اولیه درمنطقه گندی به ترتیب از ° 234 تا °C 285 و 2/4 تا 4/5 درصد وزنی معادل NaCl تغییر می کند. دمای همگن شدگی همخوانی خوبی با دمای ایزوتوپی جفت گالن- اسفالریت دارد. میانگین دمای همگن شدگی و شوری در منطقه ابوالحسنی به ترتیب از ° 234 تا °C 340 و 7/6 تا 7/18 درصد وزنی معادل NaCl تغییر می کند. در این منطقه، دمای ایزوتوپی جفت گالن- اسفالریت، دمای قابل قبولی ارائه نمی دهد. مقایسه Thدر مقابل TmI، حضور یک سیال مشابه با شوری متوسط (5 تا 6 درصد وزنی معادل NaCl) و دمای °C250 در هر دو منطقه، اما با حضور یک بخش با شوری بالاتر در منطقه ابوالحسنی نشان می دهد. کانسار ابوالحسنی دارای میانگین بالاتر Ag /Au (7/34) و مقدار بالاتر Pb+Zn (تا 6/7 درصد وزنی) در مقایسه با کانسار گندی است (1/2 و 9/3 درصد وزنی) که با حداکثر شوری در ابوالحسنی نسبت به گندی همخوانی دارد.
کانی سازی فلزهای پایه و گرانبها در برشهای گرمابی منطقه گندی در شرایط جوشش رخ داده، در حالی که کانی سازی در مرحله IIاحتمالا نتیجه سردشدگی و رقیق شدگی سیال کانی ساز است. بر اساس روند آمیختگی سیالهای کانی ساز، تشکیل سولفیدهای فلزهای پایه در رگه های ابوالحسنی بر اثر تزریق چند باره سیال با شوری بالا و رقیق شدگی آن صورت گرفته است. ژرفای کمینهء کانی سازی در گندی و ابوالحسنی به ترتیب 430 متر و 600 متر در زیر سطح آب زیرزمینی قدیمی است.