تشکیل کرومیت و ژئوشیمی عناصر گروه پلاتین و نادرخاکی همراه آن در مجموعه معادن خواجه جمالی

معادن کرومیت خواجه جمالی در یکصد کیلومتری شمال باختری شهرستان نی ریز و یک صدو پنجاه کیلومتری شمال خاوری شیراز بین طولهای 55، 53 و 45، 43 خاوری و عرض های 45، 29و 55، 29 شمالی در استان فارس قرار دارند. هدف از این مقاله پیاده نمودن جدیدترین مدل ژنز برروی کرومیتهای منطقه براساس شواهد صحرایی، میکروسکوپی و ژئوشیمیایی است، که در دهه 90 میلادی توسط (1990) Zhou et al (1996)، Paktunc برای کرومیتهای نوع آلپی مطرح گردیده است. علاوه بر این فلزات گروه پلاتین و عناصر کمیاب خاکی نیز در طی این مطالعات مورد بررسی کمی و کیفی قرار گرفتند. براساس شواهد بدست آمده (خاکزاد و همکاران الف و ب) ژنز این معادن به بهترین صورت، به فرایندهای ذوب بخشی، تفریق ماگمایی و اختلاط ماگمایی نسبت داده می شود. شواهد ژئوشیمیایی حاکی از آن است که نوع این معادن آلپی است و از سویی دیگر وجود سری های ماگمایی موثر در رخداد کرومیت، یعنی سری های M ORB و بونینیتی را تایید می نماید. در زمینه فلزات گروه پلاتین همراه کرومیت می بایستی عنوان نمود که از میان آنها، IPGE ها ((Ru، Os، Ir غنی شدگی در حد ppm در کرومیت و PPb در سنگ میزبان (دونیت و هارزبورژیت) نشان می دهند که حاکی از کمبود یا فقدان فاز سولفیدی و بالا بودن fo2 در زمان تبلور آنهاست. وجود شواهدی مانند “تشابه الگوی همبستگی [Al، Ir] و [Cr، Ir]، همبستگی مثبت Cr، Ir و پایین بودن Fs2 در مراحل آغازین تبلور، گوناگونی فازهایی که با هم وجود دارند، عدم جهت یابی ترجیهی P G M ها در بلور کرومیت و وجود میانبارهای دوفازی “به ترتیب حاکی از «تشابه شرایط نهشته شدن PGE و Cr از یک مایع با ترکیب مشابه (بونینیت)، تبلور همزمان کرومیت و IPGE در طی سرد شدن تدریجی یا تبلور بخشی و اختلاط ماگمای بونینیتی با یک جزء سیلیس دار (گابروی زون انتقالی)، عدم برون رست (Exsolusion) و وابستگی PGE(s) به ترکیب کرومیت است»الگوی V بازشده یا تقعر رو به پایین نمودار عنکبوتی REE تاییدی دیگر بر ذوب بخشی و وجود سری بونینیتی است.