مطالعه برخی ترکیبات ضد یخ با وزن مولکولی پایین در لاروهای زمستان گذران کرم ساقه خوار برنج Chilo suppressalis Walker

کرم ساقه خوار برنج به شکل لاروهای کامل در حال دیاپوز زمستان را سپری می کند. مشخص شده است که میزان برخی کربوهیدرات ها در حشرات زمستان گذران تغییرات قابل ملاحظه ای از خود نشان می دهد. به منظور تعیین این ترکیبات و نحوه تغییرات آن ها در طول دوره دیاپوز، لاروهای زمستان گذران طی ماه های مهر تا اسفند 1383 از محل های زمستان گذرانی خود در مزارع برنج جمع آوری شدند. جهت شناسایی و اندازه گیری قندهای مهم و همچنین اندازه گیری غلظت گلیکوژن به ترتیب از کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) و طیف سنج Vis-UV استفاده شد. مهم ترین ترکیب ضد یخ شناسایی شده گلیسرول و مهم ترین قند تری هالوز بود. در طول بررسی غلظت هر دو ترکیب در ماه های مختلف اختلاف معنی داری از خود نشان دادند. کمترین و بیشترین میزان گلیسرول بترتیب در ماه های مهر و دی (به ترتیب 18/021/1 و 70/353/15 میلی گرم در هر گرم وزن تر لارو) اندازه گیری شد. بر خلاف گلیسرول، تری هالوز بیشترین غلظت را در آبان ماه (mg/g61/000/7) و کمترین غلظت را در دی ماه (mg/g 57/079/2) دارا بود و غلظت آن تقریبا از آذر ماه تا پایان زمستان ثابت ماند. با وجود رابطه منفی، ارتباط معنی داری بین گلیسرول و تری هالوز به دست نیامد. تغییرات غلظت گلیکوژن درست عکس گلیسرول بود و رابطه منفی و معنی داری (r = -0.964; P<0.01) بین این دو وجود داشت که این مساله نمایانگر تبدیل شدن گلیکوژن به گلیسرول در این دو فاصله زمانی می باشد.
بر اساس این نتایج می توان عنوان کرد که مهم ترین ترکیب ضد یخ با وزن مولکولی پایین تاثیر گذار در مقاومت به سرما در کرم ساقه خوار برنج در ایران گلیسرول می باشد و بر اساس تغییرات آن می توان نتیجه گرفت که دیاپوز در لاروهای این آفت در این سال باید در اواخر آبان شروع و در فاصله بین بهمن و اسفند ماه شکسته شده باشد.