واژه بست و روابط دستوری معنایی آن با فعل در زبان کردی (گویش سورانی)

در این مقاله به بررسی مقوله واژه بست ها در زبان کردی (گویش سورانی، گونه مهابادی) پرداخته می شود. سؤال اصلی این تحقیق این است که واژه بست و روابط دستوری و معنایی آن با فعل در این گویش چیست؟ واژه بست در نمودار درختی (براساس نظریه حاکمیت و مرجع گزینی) چه جایگاهی دارد؟ روابط دستوری و معنایی میان فعل و ضمایر وابسته به آن پیرامون انگاره های حالت نمایی و مطابقه در زبان کردی چگونه است؟ در این پژوهش برای گردآوری داده ها از شیوه های میدانی، کتابخانه ای و شم زبانی استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از روش های توصیفی و تحلیل محتوایی استفاده شده است. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که در این زبان واژه بست ها به لحاظ نحوی آزاد و به لحاظ آوایی وابسته هستند. از آنجا که واژه بست ها از ویژگی موضوع های فعل برخوردارند می توانند یک گره نحوی جداگانه را در نمودار درختی به خود اختصاص دهند. علاوه بر موارد فوق هرچند گویش سورانی انگاره بنیادین ارگتیو گسسته را در نظام زبانی خود متجلی می سازد نظام ارگتیو در این گویش هم به لحاظ حالت و هم به لحاظ مطابقت دستخوش تغییر شده است. در مقطع کنونی ویژگی های نحوی این گویش در سطح ساخت منطبق بر هیچ کدام از ویژگی زبان های فاعلی مفعولی و ارگتیو نیست. در زمان گذشته هرگاه ضمایر متصل به عنوان موضوع های درونی و برونی فعل تظاهر یابند فاعل لازم می تواند مفعول فعل متعدی قرار گیرد و در سطح آوایی فعل یا با مفعول مطابقت دارد یا با مفعول حرف اضافه. فاعل نیز در رابطه دستوری با فعل در حالت خنثی قرار دارد