مطالعه تنوع ژنتیکی و طبقه‎بندی برخی ژرم ‎پلاسم‎های برنج ایرانی و وارداتی با استفاده از نشانگر ریزماهواره

تعیین میزان تنوع ژنتیکی در ذخایر توارثی گیاهی اولین قدم در برنامه های اصلاح نباتات است. به منظور تعیین تنوع ژنتیکی ارقام مختلف برنج، تعداد 23 رقم برنج ایرانی و 12 رقم برنج وارداتی موجود در کلکسیون موسسه تحقیقات برنج کشور با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه 25 جفت آغازگر ریزماهواره‎ای بکار گرفته شد و استخراج دی ان ایی از برگ‎های جوان با استفاده از CTAB انجام شد. در همه 25 مکان ریزماهواره مورد استفاده جهت تکثیر بخش‎هایی از ژنوم نمونه ها، چندشکلی مشاهده شد که در مجموع 164 آلل ریزماهواره‎ای بدست آمد. بیشترین تعداد آلل مربوط به جایگاه RM70 به تعداد 10 آلل و کمترین تعداد آلل را جایگاه RM184 با تعداد 2 آلل به خود اختصاص دادند. تعداد آلل‎های مشاهده شده در ارقام ایرانی بین 7-2 آلل با میانگین 7/4، و در ارقام وارداتی بین10-3 آلل، با میانگین 2/5 بدست آمد.‎ متوسط هتروزیگوسیتی و تعداد آلل‎های موثر در ارقام ایرانی به ترتیب 566/0 و 67/2 و در ارقام وارداتی به ترتیب 747/0 و 195/4 بدست آمد. تجزیه خوشه‎ای بر اساس فواصل ژنتیکی برای میزان چندشکلی در سطح دی‎ان ای، ژنوتیپ‎های برنج را به دو گروه اصلی طبقه‎بندی نمود. تجزیه به مولفه های اصلی برای ژنوتیپ‎های برنج مورد مطالعه نشان داد که تعداد 8 مولفه اول 58 درصد تغییرات را توجیه کردند که بدلیل کیفی بودن داده ها، نشان‎دهنده توزیع متناسب نشانگر در سطح ژنوم است. نتایج حاکی از آن است که نه تنها تنوع کافی بین ارقام وارداتی که دارای منشا متفاوتی‎ هستند وجود دارد بلکه این میزان بین ارقام ایرانی نیز تا اندازه‎ای بالا است. بنابراین ریزماهواره ها توانسته‎اند به‎خوبی تنوع موجود بین ارقام را آشکار سازند و از این حیث ابزاری مناسب جهت تعیین تنوع ژنتیکی بین ارقام برنج بشمار می‎روند.