خماری زاهد یا خوشخویی دردکشان؛بررسی و تحلیل بیتی بحث برانگیز از حافظ

برخلاف بسیاری از شاعران ادب فارسی به ویژه مشهورترین آنان، شناخت اندیشه و جهان بینی حافظ عمدتا منوط به اشعار اوست که بخش اصلی آن غزلیات است.
شرح تک بیت هایی از غزلیات حافظ سابقه دیرین دارد و در سال های اخیر سرمایه تحریر مقاله های فراوانی شده است.
در این مقاله ها به شرح تفسیری، یا تاویلی تمام بیت پرداخته شده، یا دربار ه کلمات و نکاتی از بیت اظهار نظر و بحث شده یا در درستی و اصالت صورت ضبط شده بعضی از مفردات و ترکیب های آنها تردیده شده است که بیشتر از نوع شرح و تاویل بیت است.
که تاکنون بیشترین شرح و اظهارنظر درباره آن «بحث برانگیز» یکی از ابیات انجام گرفته، این بیت است:عبوس زهد به وجه خمار ننشیند مرید خرقه دردی کشان خوشخویمبخش مهمی از شرح و تفسیرهای درباره این بیت، پس از انتشار تصحیح حافظبه دست مرحوم خانلری نوشته شده است. وی برخلاف تمام نسخه های پیشین، ترجیح داده و همین نکت ه بحث های «ننشیند» را بر «بنشیند» در مصرع اول، فعل فراوانی را در شرح بیت، برانگیخته است. در این مقاله با مراجعه به آرا و نظریات نویسندگان و شارحان درباره بیت، این نظریات، بررسی، مقایسه و تحلیل شده است.
با توجه به بررسی و تحلیل این نظریات در مجموع می توان نتیجه گرفت که و گرفتگی ناشی از زهد (که در چهره زاهد «عبوسی» حافظ در این بیت میان نمودار است) با گرفتگی و عبوسی ناشی از می زدگی و خماری دردنوشان مقایسه ای کرده، این را بر آن ترجیح می نهد و در تایید و تاکید این رجحان در مصرع دوم خود را مرید خرقه دردی کشان خوشخو میخواند.