تحلیل شخصیت موبد در ویس و رامین بر اساس نظریات یونگ

ویس و رامین، اثر برجسته ی فخرالدین اسعدگرگانی، منظومه سرای قرن پنجم است. به عقیده ی دهخدا این افسانه ی ایرانی یکی از قدیمی ترین داستان های عاشقانه است که از پهلوی به فارسی ترجمه شده. در میان شخصیت های این منظومه موبد نقش بارزی دارد. شخصیت رشد نیافته و منفی او از خلال رفتارهای غیر معقول و غیرمنطقی اش نمایان می شود. در این مقاله برآنیم تا براساس روانشناسی تحلیلی یونگ، شخصیت موبد وعلل روانی برخی اعمال وی را بررسی کنیم. یونگ شخصیت آدمی را به دو منطقه ی کلی «ضمیر خودآگاه» و «ضمیرناخودآگاه» تقسیم می کند. وی معتقد است ضمیر ناخودآگاه از دو بخش ناخودآگاه فردی و جمعی تشکیل شده است. ناخودآگاه جمعی (collective unconscious) شامل مواد و اجزایی است که کهن الگو(Archetype) نامیده می شود. سایه(Shadow)، آنیما(Anima) و آنیموس(Animus) و خود(Self) مهم ترین کهن الگوها هستند که در روان آدمی مجال بروز می یابند و رفتارهای او را تحت تاثیر قرار می دهند. در این مقاله مهمترین عامل تاثیرگذار در رفتارهای موبد، بروز آنیمای منفی تصور شده است که مانع از ارتباط وی با “خود” به عنوان عامل بلوغ شخصیتی است. زود رنجی، مردد بودن، ترس از حوادث، روی آوردن به اعمال بی ارزش و ناپسند، غیرمنطقی بودن، زن صفتی و دچار آمدن به مکر زنان از مشخصات آنیمای منفی است که تاحدودی در رفتار و شخصیت موبد نیز دیده می شود.