اثرات اسمزی و خاص یونی برجوانه زنی اسفرزه و پسیلیوم

به منظور ارزیابی عکس العمل جوانه زنی بذر دو گونه گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata) و پسیلیوم Plantago psyllium)) به تیمارهای مختلف شوری و خشکی، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول گونه گیاهی در دو سطح (اسفرزه و پسیلیوم)، فاکتور دوم نوع تیمار شوری و خشکی در هفت سطح (کلرید سدیم، کلرید پتاسیم، سولفات سدیم، سولفات پتاسیم، تیمار ترکیبی کلرید سدیم و سولفات سدیم، تیمار ترکیبی کلرید پتاسیم و سولفات پتاسیم و پلی اتیلن گلایکول 6000) و فاکتور سوم سطوح مختلف تنش در شش سطح (صفر، 4/0-، 8/0-، 2/1-، 6/1- و2- مگاپاسکال) در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه بذور. تاثیر سطوح مختلف تنش بر جوانه زنی اسفرزه و پسیلیوم معنی دار بود به نحوی که با افزایش شدت تنش، جوانه زنی کاهش یافت و این کاهش در سطوح 6/1- و 2- مگاپاسکال بسیار شدید بود. واکنش گونه های اسفرزه و پسیلیوم در پاسخ به تیمارهای شوری و خشکی جوانه زنی متفاوت بود به نحوی که میانگین درصد و سرعت جوانه زنی اسفرزه در تیمارهای مختلف از پسیلیوم بهتر بود ولی در پسیلیوم طول گیاهچه بیش از اسفرزه بود. تیمارهای مختلف شوری و خشکی نیز تاثیر متفاوتی بر جوانه زنی اسفرزه و پسیلیوم داشتند به نحوی که کلرید پتاسیم و پلی اتیلن گلایکول 6000 به ترتیب کمترین و بیشترین تاثیر را در کاهش شاخص های جوانه زنی داشتند. همچنین مشاهده شد نمک های سدیم در مقایسه با نمک های پتاسیم سمیت بیشتری دارند و تاثیر بیشتری بر شاخص های جوانه زنی گذاشتند. به علاوه یون سولفات در مقایسه با یون کلرید تاثیر شدیدتری بر کاهش جوانه زنی داشت. این امر نشان می دهد در شرایط تنش، پتانسیل اسمزی تنها عامل موثر بر جوانه زنی نبوده و یون های مختلف تاثیرات متفاوتی بر جوانه زنی بذور دارند.