بررسی شیوع عفونت ادراری حاد با اشریشیاکلی مقاوم به جنتامایسین و سفتریاکسون و عوامل خطرساز آن در کودکان بستری در بیمارستان حضرت علی اصغر(ع)

هم اکنون افزایش مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها در ایران موجب نگرانی شده است. مطالعات محدودی در زمینه شیوع و ریسک فاکتورهای همراه با مقاومت ارگانیسم ها شامل اشریشیاکلی که شایع ترین عامل مسبب عفونت ادراری است، انجام شده است. این پژوهش به منظور ارزیابی شیوع مقاومت و ریسک فاکتورهای مقاومت نسبت به جنتامایسین، سفتریاکسون و هر دوی آن ها تواما، در گونه های اشریشیاکلی جدا شده از بیماران بستری شده با تشخیص عفونت ادراری حاد در تهران و در جمعیت کودکان انجام گردید.
این مطالعه توصیفی، مورد- شاهدی و آینده نگر از فروردین ماه سال 1384 تا فروردین ماه سال 1387 روی تمامی کودکان یک ماه تا 12 سال بستری شده در بیمارستان تخصصی ارجاعی اطفال حضرت علی اصغر(ع) با تشخیص نهایی عفونت ادراری انجام شد. کشت های مثبت اشریشیاکلی با انجام آنتی بیوگرام به روش Disk diffusion بر طبق توصیه NCCLS به سه دسته Susceptible، Resistant، Intermediate تقسیم شدند.ریسک فاکتورهای مورد نظر در گروه های مختلف مورد-شاهدی مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج مربوطه ابتدا به صورت آنالیز یک طرفه با آزمون Chi square و نهایتا با Logistic regression توسط نرم افزار V.15 SPSS بررسی شد.
در کل 125 ایزوله اشریشیاکلی جمع آوری شد. میزان مقاومت، 4/38% برای سفتریاکسون، 24% برای جنتامایسین و 20% نسبت به هر دو آنتی بیوتیک سفتریاکسون و جنتامایسین تواما بود. طبق آنالیز Univariate این فاکتورها به طور معنی داری با مقاومت اشریشیاکلی همراهی داشتند:I) برای مقاومت به جنتامایسین: آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک (006/0=p و 5/3=OR)، اختلالات اورولوژیک همراه(04/0=p و 4/2=OR)، مقاومت به سفتریاکسون (000/0=p و 7/15=OR)، ریفلاکس وزیکواورترال (021/0=p و 7/2=OR)، با یک تمایل به سمت معنی دار بودن برای سابقه کاتتر ادراری در یک سال گذشته (052/0=p و 5/2=OR) و همچنین برای سابقه بستری در بیمارستان طی 6 ماه گذشته (055/0=p و 2/2=OR)؛ II) برای مقاومت به سفتریاکسون: سابقه عفونت ادراری طی یک سال گذشته(012/0=p و 6/2=OR)، آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک (001/0=p و 2/4=OR)، کاتترادراری در حال حاضر (007/0=p و 8/4=OR) کاتتر ادراری طی یک سال گذشته (006/0=p و 3/3=OR)، اختلالات اورولوژیک همراه (007/0=p و 7/2=OR)، سابقه جراحی طی یک ماه گذشته(03/0=p و 8/8=OR)، سابقه بستری در بیمارستان طی 6 ماه گذشته (000/0=p و 2/4=OR)، مقاومت به جنتامایسین (000/0=p و 7/15=OR)، ریفلاکس وزیکواورترال (04/0 =p و 2/2=OR) و مثانه نوروژنیک(003/0=p و 9/3=OR)؛ III) برای مقاومت به هر دو آنتی بیوتیک جنتامایسین و سفتریاکسون: سن کمتر از 4 سال (025/0=p و 9/3 = OR)، سابقه عفونت ادراری طی یک سال گذشته(038/0= p و 5/2=OR)، آنتی بیوتیک پروفیلاکتیک (002/0= p و 1/4=OR)، عفونت ادراری طی یک سال گذشته (036/0=p و 7/2=OR)، اختلالات اورولوژیک همراه (02/0=p و 9/2=OR)، سابقه بستری در بیمارستان در طی 6 ماه گذشته (037/0=p و 5/2=OR) و ریفلاکس وزیکواورترال (022/0=p و 8/2=OR). بعد از وارد کردن ریسک فاکتورهای با 05/0>p در آنالیز Logistic regression این نتایج حاصل شد: (I برای مقاومت به جنتامایسین: مقاومت به سفتریاکسون (000/0Sig.= و 5/13EXP(B) =)؛ (II برای مقاومت به سفتریاکسون: سابقه بستری در بیمارستان طی 6 ماه گذشته (047/0 Sig.= و 9/2 EXP(B)=)؛ مقاومت به جنتامایسین (000/0Sig.= و 6/15EXP (B)=)؛ (III برای مقاومت به هر دو آنتی بیوتیک جنتامایسین و سفتریاکسون: سن کمتر از 4 سال (04/0 Sig.= و 3/4EXP(B)=).
برای بیمارستان های ارجاعی ودر گروه سنی کودکان چنانچه درمان امپایریک عفونت ادراری مد نظر باشد، باید به عوامل خطرساز مذکور به خصوص در بیماران بدحال توجه و درمانی متناسب با شرایط بیمار انتخاب کرد. همچنین نتایج این مطالعه از نظر اقدامات کنترلی برای کاهش میزان بالای مقاومت مشاهده شده به داروهای متداول خط اول حائز اهمیت است.